Macronov put od nade do totalnog razočarenja

Povezani članci

• Ardern naredila istragu napada na džamije na najvišem nivou
• Prva tužba protiv Boeinga zbog nesreće u Etiopiji
• Nacionalni front – stranka koju Francuzi vole da mrze
• Čistači, radnici i kuhari. Pogledajte koga češke firme najviše traže
• Janša najavio mogućnost samoorganiziranja građana ako Cerar ne zaustavi migrantski val
• Grčki premijer obećao produžiti zid duž kopnene granice s Turskom

foto: epa

Kada je došao na vlast Emmanuel Macron je bio najpopularniji evropski političar, dok danas za mnoge predstavlja potpuno razočarenje.

Piše: Haris Ljevo

Emmanuel Macron je 2017. godine postao predsjednik Francuske. Njegova pojava, kao mladog i netipičnog političara, koji ne dolazi iz neke od starih francuskih političkih partija, već iz potpuno novog političkog pokreta, izazvala je pažnju cijelog svijeta.

U Francuskoj je odmah dosegao nevjerovatnu popularnost, koja se širila i cijelim kontinentom. Po dolasku na vlast održao je veliki govor na Sorboni u kojem je ponudio novu viziju Francuske, ali i reformu cijele Evropske unije, koja se suočavala s ogromnim problemima.

Brojni politički analitičari i komunikolozi njegovu pojavu i govore ocijenjivali su na neki način nejasnom. Isticali su da u svojim govorima naglašava sjajne stvari, ali ne nudi konkretne planove kako ostvariti zacrtane ciljeve. Vrlo brzo su se francuski i evropski glasači suočili sa stvarnošću.

Macronova popularnost se vrlo brzo istopila i danas je na najnižem nivou od njegove pojave. Zbog guranja penzione reforme u Francuskoj se suočio s brojnim protestima, dok u EU još samo rijetki vjeruju u reforme koje je najavljivao.

Macronov fijasko s penzionom reformom

Théo Bourgery-Gonse, ekonomski novinar koji piše za Euractiv s fokusom na radnu snagu i ekonomiju, smatra da je izbor francuskog predsjednika da progura svoju reformu znak čiste nesvjesnosti stanja i govori o institucionalnom ustroju koji se bliži kraju. Baš kao što “dobar početak čini dobar kraj”, kako kaže poslovica, loš početak može dovesti do prilično lošeg završetka, to je i priča o francuskoj penzionoj reformi.

„Sada već zloglasna reforma, prema kojoj će zakonska dob za odlazak u penziju francuskih radnika biti povećana sa 62 na 64 godine, potpisana je nedavno, nakon mjeseci zastoja. Emmanuel Macron, koji je ovu reformu ponudio kao predizborno obećanje 2022, sada je spreman krenuti dalje i dati svom mandatu ‘drugi vjetar’. Bez obzira na to šta budućnost nosi, jedno je sigurno: proguravanje reforme imalo je veliku političku cijenu i znatno je povećalo jaz između vladinih dužnosnika i glasača“, smatra Bourgery-Gonse ocijenivši je nepotrebnom reformom.

Macronova vlada progurala je reformu početkom januara, uprkos znatnom političkom protivljenju. Iako su imali slabe izglede, nakon godina slabljenja u pozadini francuske političke scene i pogođenih podjelama, sindikati su se vratili u prvi plan, ujedinjeniji nego ikad u borbi protiv podizanja dobne granice. Organizirano je desetak protesta diljem zemlje, od kojih su neki dosegli najveći broj učesnika u 30 godina. Bourgery-Gonse smatra da je to i najveći neuspjeh Macrona, jer je sindikate i radnike ujedinio protiv sebe.

„Parlamentarni proces kroz koji je prošla reforma potaknuo je još više bijesa. U ime brzine i učinkovitosti, vlada je inventivno upotrijebila nekoliko ustavnih alata – u političkim krugovima sada je popularna šala da su svi Francuzi postali konstitucionalisti“, navodi novinar Euractiva.

Od početka zakonodavnog procesa, navodi Bourgery-Gonse, Macronova popularnost kontinuirano pada. Sindikati su cijelo vrijeme ostali ujedinjeni i pozvali su vladu da “pauzira” reformu dok je u toku veći razgovor o odnosu Francuza prema poslu, dok stope izgaranja eksplodiraju, a radni uslovi su među najgorima u EU-u.

„Macronova odluka da progura što god može, ignorirajući uličnu galamu, nije demonstracija snažnog nadmoćnosti, već čiste nepovezanosti, i govori o francuskom institucionalnom ustroju koji se bliži kraju. Radikalna personalizacija moći kroz predsjednički sistem umire, budući da niti jedan politički vođa nema legitimitet od kojeg je Charles De Gaulle nekada imao koristi, izašavši kao pobjednik iz Drugog svjetskog rata, a koji je iskoristio da ispočetka izgradi politički sistem pod kojim i danas funkcioniramo“, zaključuje Théo Bourgery-Gonse.

Komunikacija à la Macron

Gesine Weber, saradnica German Marshall Fonda u Parizu i stručnjakinja za evropsku sigurnosnu i odbrambenu politiku, navodi razloge kako i zbog čega je Macron izgubio popularnost i u cijeloj EU.

„Macron se ne umara da raspravlja o temama koje su Evropljanima neugodne, ali njegove su metode često kontraproduktivne. Poznat je po tome što je najveći zagovornik projekta evropske strateške autonomije i jednako poznat po tome što je uznemirio partnere svojim pozivima na jačanje Evrope u svijetu. Taj se obrazac proteže kao crvena nit kroz njegovo predsjedništvo: kada je prvi put opisao koncept evropske strateške autonomije u svom govoru na Sorboni 2017. i pozvao Evropljane da učine znatno više u područjima sigurnosne i odbrambene politike, ali i u područjima kao što je klima industriju ili tehnologiju, kritike nisu dugo čekale.

Iako se francuski diplomati i stručnjaci nisu umorili objašnjavati kako je Macron izričito za izrazito evropsku strategiju, koncept ‘autonomije’ imao je gotovo uznemirujući učinak na mnoge partnere koji su ga povezivali s odlukom protiv transatlantskog saveza i u korist evropskog ‘solo jahanja’“, navodi Weber u analizi za IPS (International Politics and Society).

Macronov glavni problem, prema njenom mišljenju, leži u njegovoj komunikaciji i njegovoj metodi: teško je zamisliti trenutak u kojem bi njegovi komentari djelovali još neprikladnije nego u kontekstu koji je odabrao.

„Francuski diplomati bit će zauzeti sljedećih dana pokušavajući popraviti nesuglasice i objasniti šta je francuskog predsjednika zapravo brinulo: naime, da Evropa mora pronaći vlastitu strategiju koja se temelji na izrazito evropskim interesima umjesto da slijepo slijedi američku stratešku doktrinu. Pritom Macron od 2017. kontinuirano naglašava kako to nije u suprotnosti s transatlantskim odnosima, već samo znači da Evropa jasno definira svoje interese i slijedi ih čak i ako nisu u skladu s pristupom SAD-a.

Macronova metoda komuniciranja ove vizije evropskim partnerima kroz ambiciozne govore ne funkcionira. Čini se, metaforički rečeno, poput radikalno proevropskog slona u transatlantskoj prodavnici porculana koji se, činilo se, polako počeo otvarati ideji nezavisne evropske strategije“, mišljenja je Weber.

Macronova metoda, zaključuje Weber, dilema je za projekt evropske strateške autonomije, jer, s jedne strane, ona se oslanja na njegove ambicije i činjenicu da se Macron ne umara stalno iznova voditi raspravu koja je neugodna za mnoge europske partnere, ne samo zato što nameće pogled na transatlantske odnose kroz objektiv istinski evropskih interesa. Istodobno, “Macronova metoda” često dovodi do ogromne kolateralne štete i do rasprave koja je puno žešća i ideološkija nego što bi trebala biti.

Macron želi ‘suverenitet’ EU, ali za koga?

Vicky Cann, istraživačica i aktivistica pri Corporate Europe Observatory i Olivier Petitjean, novinar pri Observatoire des Multinationales, u zajedničkoj analizi za Social Europe navode da je nejasno na koga se odnosi termin „suverenitet“ koji se u Macronovim govorima u posljednje vrijeme stalno pojavljuje poput poštapalice.

„Šta Macron misli pod tim pojmom i kakve implikacije ima za građane EU? Stvarno, ‘suverenitet’ u raznim oblicima – klimatski, digitalni, industrijski suverenitet i tako dalje – postao je tema koja se ponavlja u svemu što francuska vlada ima za reći o Evropi. Naglasak na većoj kontroli nad globalnim ekonomskim silama i konkurencijom, te na jačanju otpornosti i autonomije eeropske ekonomije, je hvalevrijedan.

Kada je postao francuski predsjednik 2017. godine, Macron je uvjerljivo tvrdio da ‘jednostavno moramo prestati graditi našu Evropu u izolaciji od ljudi’. Ipak, daleko od toga da EU čini demokratskijom i osjetljivijom na potrebe i težnje evropskih građana, njegova vizija ‘suverenosti’ zapravo riskira pogoršanje nekih bolesti koje već muče uniju. To uključuje njegovu neupitnu vjeru u liberalizaciju i privatni sektor, njegova otvorena vrata velikom biznisu i njegovu ekonomsku politiku izrazito pristranu u korist velikih korporacija, na račun svih ostalih, uključujući sindikate, mala i srednja preduzeća i zadruge“, navode u analizi.

U svojih pet godina prvog mandata, dodaje se u analizi, Macron je učinio vrlo malo da se suprotstavi argumentima o “dalekoj” i neodgovornoj EU. Najjači bedem protiv krajnje desnice je pravi demokratski nadzor i odgovornost, s modernim oblicima upravljanja. Ipak, Macron podržava držanje pitanja Vijeća EU-a što je moguće tajnijim kako bi sačuvao manevarski prostor svoje vlade u pregovorima.

„Ovo je duboko problematično. Uprkos Macronovim uzvišenim riječima o demokratiji, građani, novinari i parlamentarci gotovo su potpuno isključeni iz saznanja, a kamoli utjecaja na službena francuska stajališta o pitanjima EU-a. Francuska vlada zapravo se zalaže za sve tješnju saradnju između velikih preduzeća i državnih interesa, s ogromnim javnim finansiranjem i političkom podrškom za velike korporacije u sektorima koji se smatraju ‘strateškim’, kao što su energija, zdravstvo ili digitalna tehnologija. To ne sluti na dobro za socijalne i održive ambicije EU-a. ‘Suverenitet’ može značiti sve za sve ljude. Ali kada se to pridodaje planu korporativnih prvaka koji imaju besplatnu vožnju, uz zakonsku tajnost, moramo biti krajnje oprezni“, zaključuje se u analizi.

Čisti populista

Harvey Feigenbaum, profesor političkih nauka i međunarodnih odnosa na Univerzitetu George Washington, u tekstu za Social Europe još je 2019. godine nazvao Macrona elitnim populistom.

„Emanuel Macron nije sretan čovjek. Popularnost francuskog predsjednika toliko je pala da njegov američki kolega Donald Trump u usporedbi s njim izgleda kao rock zvijezda. Jedna od manifestacija Macronovog razmimoilaženja s masama bio je pokret ‘Žuti prsluci’, koji je organizirao višesedmične proteste protiv isprva njegovog poreza na energiju i na kraju svega za što se činilo da se zalaže. Većini birača se čini kao arogantni tehnokrat sa simpatijama samo za probleme bogatih.

Kada je izabran 2017, Macron se smatrao jedinim demokratskim političarem koji bi mogao zaustaviti val populizma koji je zahvatio evropski kontinent, kao i novi svijet. To je čudno jer, gledano kroz jednu prizmu, on je i sam populist“, navodi profesor Feigenbaum.

Najtužniji dio svega ovoga, zaključuje Feigenbaum, nije samo to što Francuska posrće, nego što Evropa i druge napredne zemlje imaju malo političara kojima se mogu obratiti u odbrani demokratske civilizacije.

Kada se pojavio Emmanuel Macron je bio najpopularniji evropski političar. Danas za mnoge predstavlja potpuno razočarenje. Sva istraživanja popularnosti u Francuskoj i EU pokazuju to.

IZVOR: AL JAZEERA