Na današnji dan Mostar oslobođen od fašističkog okupatora

Povezani članci

• 16. MEĐUNARODNI FILMSKI FESTIVAL “UHVATI FILM”: Konkurs za filmove na temu invalidnosti
• Bh. entitet RS: Ratni zločin, koji ratni zločin?
• “NOVAC OD STRUJE ZA KAMPANJU” Elektroprivreda RS dala 6 miliona za savjetovanje “tašna-mašna” firmi
• Lomača za Vaskovića! Koji Kačavenda?
• Debata: Da li smo krivi i/ili odgovorni?
• Svetislav Besara: „Roman o Titu“ (3)

Grad Mostar od fašističkog okupatora i domaćih izdajnika oslobođen je na današnji dan prije 74 godine.

Bila je to briljantna vojna akcija u kojoj je Narodno-oslobodilačka vojska potukla moćnog okupatora, pa je razbijena njemačka vojska iste noći po naredbi Adolfa Hitlera, napustila grad.

Profesor historije Adnan Velagić u kratkom razgovoru za Vijesti.ba kaže da je akcija oslobođenja bila dijelom velike akcije koja je za cilj imala oslobađanje kompletnog teritorija bivše Jugoslavije. Važan dio predstavljalo je oslobađanje Hercegovine, od mora do planine Ivan. Sve je ustvari započelo prije 31. januara, kojeg mnogi smatraju početkom same operacije.

– Još u septembru i oktobru 1944. godine nakon što je oslobođen Beograd, partizanske jedinice potisnule su legionarske divizije u južnoj Dalmaciji, a u Hercegovini zauzele Trebinje, Livno i Stolac. Kontra udarima, Nijemci su potom povratili dio ovih teritorija, pa je Glavni štab NOV-a 31. januara započeo nove akcije s ciljem oslobođenja između ostalih i Mostara, kaže Velagić.

Mostar je tad bio posebno važan za Nijemce.

– Nalazio se na glavnom pravcu koji je vodio ka sjeveru prilikom izvlačenja njemačkih jedinica ka Njemačkoj. Prva borbena linija nalazila se u Širokom Brijegu. Drugi njemački zid bio je Ljubuški. Nijemci su tamo uz pomoć Ustaša napravili zonu u kojoj su se trebali zaustaviti Partizane u slučaju napada sa juga, nastavlja Velagić.

Upravo je sa juga napad i krenuo.

– Šestog i sedmog februara Partizani su napali bojništvo u Ljubuškom.

Iznenađujuće, ovaj gradić je lako pao u ruke Partizana. Dan kasnije započeo je napad na Široki Brijeg. Najteže bitke vodile su se oko samostana, a nakon što je osvojen i ovaj objekat, preostalo je neznatno neprijateljskih snaga u gradiću, a vojska se periodično povlačila prema Mostaru. Partizani su išli dalje, ali su u međuvremenu željeli osloboditi i Nevesinje. Bili su dosta oprezni… Htjeli su ustvari sačuvati vojsku za napad na Mostar, podsjeća profesor.

Intezivna borba u Mostaru započela je 12. februara. Partizani su bili svjesni da ovaj grad neće moći osvojiti za jedan dan.

– Dan kasnije i 14. pale su ključne tačke Mostara. Nijemci su za veliki poraz okrivili Ustaše. U izvještaju Wermachta napisano je da isključivu krivicu snose Ustaše, tačnije 369. hrvatska pješadijska divizija koja se tokom napada raspala. Nastavak operacije partizanske odrede odveo je do planine Ivan, pa dalje do Sarajeva, rekao je na kraju Velagić.

vijesti.ba