ENG
Merkurovi krateri prekriveni “grozdovima” neobičnih rupa
Autor/ica
Povezani članci
Merkur – najmanja planeta Sunčevog sistema
Nove fotografije, koje je načinila letelica američke svemirske agencije NASA “Glasnik” (Messenger), otkrivaju plitka, nepravilno oblikovana, zaobljena ulegnuća, slična rupama u švajcarskom siru, na mestima udara kratera širom Merkura.
Rupe se nalaze i uzduž i popreko planete, rekao je koautor istraživanja Dejvid Bluit, iz Laboratorije za primenjenu fiziku Univerziteta Džons Hopkins u Merilendu.
Te šupljine su različitih mera, širine od nekoliko desetina metara do više kilometara, u zavisnosti da li je mesto udara kratera u kome se nalaze široko desetinama kilometara ili više, prenela je “Nacionalna geografija”.
Naučnici još ne znaju tačno od čega se sastoje Merkurove stene, a jedan od ciljeva misije “Glasnika” je da napravi mapu površine planete. Nedavno je otkriveno da Merkurova površina ima mnogo više sumpora od bilo koje druge stenovite planete u Sunčevom sistemu.
|
|
Rupe su često raspoređene u “grozdovima”, na zidovima, dnu i vrhovima kratera. Mnoge od njih imaju glatka, ravna dna i sadrže visoko reflektivan materijal.
“Za Merkur se smatralo da je geološki mrtav planet, sa nekoliko izmena na površini tokom proteklih milijardu godina, ali ove rupe izgledaju nove. Postoji mogućnost da su one aktivne danas”, rekao je Bluit.
Naučnici smatraju da je moguće da su šuljine formirane u vulkanskoj prošlosti Merkura. Na drugim planetama, aktivnost vulkana može da formira zaobljena ulegnuća, međutim, te rupe su mnogo manje od poznatih i nalaze se na mestima na Merkuru na kojima je malo verovatno da je bilo vulkanske aktivnosti.
Štaviše, rupe deluju veoma sveže, jer nisu preoblikovane kasnijim udarima asteroida.
“Oblik Merkurovih ulegnuća podseća delimično na rupe viđene na polarnim kapama Marsa, u regionima poznatim astronomima kao teren švajcarskog sira”, ukazao je Bluit.
Šuljine na Merkuru (plavo obojana područja)
Marsove rupe formiraju se kada se zaleđeni ugljen-dioksid pretvara direktno iz čvrstog u gasovito stanje, tokom sezonskih promena temperature, što sugeriše da se neke vrste takvog pretvaranja možda događaju i na Merkuru.
“Ali na Merkuru se to događa sa čvrstim stenama, ne sa ledom, pa je to jedinstveni izraz geološkog procesa”, istakao je Bluit.Naučnici teoretišu da su se Merkurove šupljine mogle oformiti kada su eterični materijali, poput sumpora, na površini izloženi oštrom solarnom vetru, odnosno mlazu nabijenih čestica sa Sunca.
S obzirom da najmanja planeta Sunčevog sistema nema atmosferu, ove čestice mogu direktno da udare njenu površinu, usled čega etirični minerali ispare, ili bliska, intenzivna vrelina Sunca “iskuva” minerale.
“Recimo da imamo sulfidni mineral kojeg ‘napadne’ čestica solarnog vetra. Taj sumpor bi bio uništen, a stena u kojoj su ti minerali bi se raspala”, objasnio je Bluit.
Autor/ica
