Rezultati izbora u Madridu kao poticaj španskim desničarima

Povezani članci

• Humanitarno primirje u Sudanu produženo za 72 sata
• Razorni uragan Patricia snagom od 256 km/h pogodio meksičku obalu
• Opet napeto: Sjeverna Koreja prijeti napadima na južnokorejske ratne brodove
• Stotine tisuća Portugalaca prosvjedovalo protiv mjera štednje
• Populizam i socijalno nezadovoljstvo
• Tramp: SAD se povlače iz nuklearnog sporazuma sa Rusijom

Ubjedljiva pobjeda konzervativne španske Narodne partije (PP) na regionalnim izborima u Madridu, obilježenim raspravama o upravljanju pandemijom i duboko polarizovanom kampanjom, mogla bi potaknuti jačanje desnice u Španiji, posebno pošto će za većinu biti potrebna saradnja s ultradesničarskom strankom Voks (Vox), pišu svjetski mediji.

Prekretnica za budućnost Španije’

Ubjedljiva izborna pobjeda liderke konzervativaca koja je u Madridu odbijala da sprovodi mjere zatvaranja tokom pandemije povećala je šanse španske desnice da povrati vlast na nacionalnom nivou, ukazuje londonski Tajms (The Times).

Narodna partija na čelu s Izabel Diaz Ajuzo (Isabel Diaz Ayuso), koju su njeni kritičari nazvali “trampovskom populistkinjom”, osvojila je na madridskim izborima u utorak, 4. maja, više od 44 odsto glasova i duplo više poslaničkih mjesta nego što je imala u regionalnoj skupštini nakon izbora 2019. Rezultat je nanio težak udarac koalicionoj vladi na čelu sa socijalistima Pedra Sančeza (Sanches), premijera koji je učestvovao u predizbornoj kampanji.

Nakon glasanja, dodaje Tajms, lider PP-a Pablo Kasado (Casado) je izjavio da su izbori “prekretnica za budućnost Španije”, odnosno preteča borbe njegove stranke za rušenje socijalista 2023.

Predsjednica vlade madridskog regiona raspustila je parlament u martu i raspisala vanredne izbore dvije godine prije roka. Sada je u skupštini koja broji 136 mjesta osvojila 65 mjesta u odnosu na 30 koliko ih je bilo na posljednjim izborima, prikupivši više glasova od sve tri ljevičarske stranke zajedno. Ipak, dodaje Tajms, fali joj apsolutna većina te nije isključeno da će ući u koaliciju s ultranacionalističkom strankom Voks (Vox) koja je osvojila 13 mjesta.

Izbori su održani u pozadini gnjeva zbog rukovođenja pandemijom i ekonomskom krizom, a pretvoreni su u nacionalni plebiscit učešćem Sančeza i Pabla Iglesijasa (Iglesias), lidera krajnje lijeve stranke Podemos, koji je poslije izbornih rezultata u Madridu najavio da napušta politiku.

Opiranje mjerama zatvaranja

Rezultati izbora donijeli su solidnu pobjedu za Ajuzo, zvijezdi u usponu desničarske Narodne partije, čija je popularnost povećana zbog njenog tvrdoglavog opiranja mjerama ograničenja u vrijeme pandemije, ukazuje agencija Frans pres (Agence France-Presse).

Nešto više od 5,1 miliona ljudi imalo je pravo glasa na izborima održanim u utorak, koji dolaze poslije žestoke i podijeljene kampanje u regionu kojim Narodna partija vlada već 26 godina. Na čelu najbogatijeg španskog regiona nešto više od 18 mjeseci, Ajuzo – koju ugostiteljski sektor smatra heroinom – dobila je veliku podršku zbog opiranja pritisku socijalističke vlade Pedra Sančeza da uvede stroža ograničenja za lokalnu ekonomiju.

Mada su kritičari rekli da su slaba ograničenja na kraju koštala živote u regionu u kojem je umrlo skoro 15.000 oboljelih od korona virusa — petina od ukupno 78.000 umrlih u Španiji — njen pristup fokusiran na biznis isplatio se na biralištima, ocjenjuje AFP naglasivši da je Madrid bio jedina velika evropska prijestolnica koja je držala barove, restorane i pozorišta otvorenim u proteklih skoro godina dana.

Poziv Ajuzo na vanredne izbore iznenadio je politički establišment, ali je bio pronicljiv potez usmjeren na unovčavanje političkog kapitala koji je očigledno nagomilala, naglašava Frans pres. Sa sloganom “sloboda” njene kampanje, populistička liderka se fokusirala na potrebu ljudi za normalnošću, uprkos pandemiji.

Iako u regionalnom parlamentu neće imati apsolutnu većinu od 69 mjesta, 42-godišnja šefica madridskog regiona bit će primorana da traži podršku krajnje desničarskog Voksa – što je opcija za koju je rekla da “ne bi bila smak svijeta”. Ljevica je pokušala da upozori birače na vjerovatno koliranje PP i Voksa, no čini se da su njihove riječi bile uzaludne, zaključuje AFP.

‘Početak kraja demokratije’

Konzervativna šefica španskog madridskog regiona Izabel Diaz Ajuzo odnijela je ubjedljivu pobjedu poslije žestoke izborne kampanje koja je istakla polarizaciju u španskoj politici a bilo je i uvođenja visokih bezbjednosnih mjera poslije prijetnji smrću nekolicini kandidata, javio je BBC.

Mada je glasanje prvobitno opisala kao izbor između “socijalizma ili slobode”, njen protivkandidat Pablo Iglesijas iz ljevičarskog Unidos Podemosa (Ujedinjeni možemo), govorio je o izboru između “demokratije ili fašizma”, ističući potencijalnu umiješanost krajnje desničarske stranke Voks u budućoj madridskoj vladi.

U intervjuu listu Mundo (El Mundo) prošlog mjeseca, Ajuzo je rekla je da su njena stranka i Voks “različite stranke, ali su se složili oko fundamentalnih pitanja i to će i dalje biti slučaj”. Čak i bez formalne koalicije njena stranka bi i dalje mogla da se osloni na Voksove glasove u madridskoj skupštini za usvajanje zakona.

Međutim, ukazuje BBC, svaki sporazum vjerovatno će se pokazati kontroverznim izvan prijestolnice. Uoči izbora, premijer Sančez upozorio je da bi svaki pakt između PP i Voksa “mogao da bude početak kraja demokratije”. Voks je 2019. postao prva značajna krajnje desničarska snaga koja je ušla u španski parlament u posljednjih nekoliko decenija.

Tokom kampanje uoči glasanja u utorak, brojnim kandidatima, uključujući Ajuzo i Pabla Iglesijasa upućena su prijeteća pisma s mecima. Međutim, vođa Voksa Rokio Monastirio (Rocio Monasterio) rekao je da ne vjeruje tvrdnjama lidera Podemosa.

Odlazak ljevičara

Najveći udarac nakon madridskih izbora podnijeli su socijalisti premijera Pedra Sančeza i njegovog koalicijskog partnera Podemosa, čiji je lider Pablo Iglesijas najavio kraj političke karijere koja je na mnogo načina oblikovala špansku politiku veći dio protekle decenije, ističe agencija Asošiejtid pres (The Associated Press).

Harizmatični osnivač stranke Zajedno možemo, Pablo Iglesijas, podnio je ostavku u Sančezovom kabinetu da bi se kandidovao u Madridu. Mada je njegova kandidatura pomogla da se broj poslanika te grupe u madridskom parlamentu proširi sa sedam na 10, Iglesijas je saopštio da podnosi ostavku na sve funkcije u stranci krajnje ljevice rođene kao odgovor na finansijsku krizu 2008. koja je godinama mučila špansku ekonomiju.

Imenujući Jolandu Diaz (Yolanda), ministricu rada koja ga je zamijenila na mjestu potpredsjednika vlade, kao nasljednika zaduženog za Podemos, Iglesijas je rekao da je “ponosan što je vodio politički projekat koji je promijenio istoriju naše zemlje”.”Niko nije mogao ni da zamisli šta smo postigli za sedam godina”, rekao je 42-godišnji političar kojeg opisuju kao nepokolebljivog branioca javnog zdravstva i obrazovanja.

U znak da je popularnost Izabel Diaz Ajuzo doprla izvan španskih granica, dodaje Asošiejtid pres, lider italijanske desničarske lige Mateo Salvini (Matteo) pohvalio je šeficu madridskog regiona opisujući je kao “ženu zdravog razuma i hrabrosti, koja je spojila zaštitu zdravlja, prava na rad i slobodu”.

Uprkos konstantnoj visokoj stopi infekcije od korona virusa, stanovnici Madrida glasali su u velikom broju, a vlasti su uvele striktne uslove za glasanje kako bi spriječili širenje zaraze: fizička distanca, dvostruke maske, odvojene ulazne i izlazne staze za birače i plastični paneli za izborne radnike.

Jedini incident koji je zabilježen bio je kratki polugoli protest aktivističke grupe Femen koja je držala natpise na kojima je pisalo “Nije patriotizam, to je fašizam” ispred mjesta gdje je glasao Voksov glavni kandidat.

RSE