Samit u Pragu u kritičnom trenutku za Evropu, naredni u Kišinjevu

Povezani članci

• Aktualni izazovi u suvremenim međunarodnim odnosima
• Pompeo želi uspostaviti nove odnose s Pakistanom
• Britanska vlada na udaru cyber-kriminalaca
• Primirje u Siriji uglavnom se poštuje, ali humanitarna pomoć ne dolazi redovito
• Godinu dana blokade Katara
• Češki premijer zvanično podnosi ostavku u drugoj polovini maja

Foto: Reuters/Eva Kornikova

Sastanak evropskih lidera dogodio se u kritičnom trenutku za kontinent, stabilnost i bezbjednost su ugrožene zbog ruske agresije, izjavio je u četvrtak premijer Češke Petr Fiala na kraju prvog dana samita Evropske unije (EU) u Pragu.

Praški samit evropskih lidera pokazao je apsolutnu izolaciju Rusije, rekao je premijer Poljske Mateusz Morawiecki. Prema njegovim riječima, niko od čelnika nije razgovarao o kompromisima s Moskvom.

Lideri 44 zemlje evropskog kontinenta okupili su se 6. oktobra u Praškoj tvrđavi kako bi formalno pokrenuli Evropsku političku zajednicu. Radi se o političkoj platformi putem koje će se učesnici okupljati redovno kako bi raspravljali o pitanjima od zajedničkog interesa.

Platforma za okupljanje dva puta godišnje

Ideju za Evropsku političku zajednicu je u maju ove godine prvi put iznio francuski predsjednik Emmanuel Macron. On je po dolasku na samit rekao da je njegov prioritet izgradnja više veza za električno snabijevanje u Evropi i niže cijene plina.

“Dijelimo isti prostor. Vrlo često istu historiju. I suđeno nam je da pišemo našu budućnost zajedno”, rekao je. “Nadam se da ćemo uspjeti dobiti zajedničke projekte:”

Ubrzo nakon francuskog predsjednika ovu inicijativu je podržao i predsjednik Savjeta EU Charles Michel. U godišnjem govoru o stanju u Uniji u septembru, predsjednica Evropske komisije (EK) Ursula von der Leyen je takođe potvrdila svoju podršku ovoj inicijativi.

Samo nekoliko mjeseci od rođenja ideje, Evropska politička zajednica postaje realnost. Visoki evropski zvaničnici podvlače da je inauguralni samit u Pragu “najveće evropsko okupljanje zadnjih nekoliko godina”.

Evropska politička zajednica nije institucionalizovani organ koje bi imao sekretarijat ili svoje predstavnike. Radi se više o platformi dijaloga gdje bi, prema ideji, dolazilo do redovnih okupljanja na kojima bi učesnici raspravljaju o temama kao što su stabilnost, klimatske promjene ili energetika.

Ideja je da se skupovi u okviru Zajednice organizuju dva puta godišnje, s tim da bi svaki drugi susret bio održan u evropskoj državi koja nije članica EU.

Ravnopravno učešće svih lidera

Na inauguralnom samitu učestvuje 27 lidera iz država članica EU i 17 lidera država najstarijeg kontinenta, praktično sve zemlje Evrope osim Rusije i Belorusije.

“Svi koji se okupljaju ovdje znaju: ruski napad na Ukrajinu brutalno je kršenje mira i sigurnosnog poretka kojeg smo imali posljednjih decenija u Evropi”, rekao je njemački kancelar Olaf Scholz, prenosi Reuters.

Svi imaju ravnopravno učešće, uključujući i Kosovo, koje nisu priznale sve države, a čiji lideri učestvuju na skupu. Visoki evropski zvaničnici su potvrdili da prilikom organizacije ovog samita nije bilo primjedbi ostalih učesnika oko statusa Kosova na samitu.

Predsjednica Kosova Vjosa Osmani naglasila je u četvrtak tokom susreta sa zvaničnicima Francuske i Njemačke tokom samita kako je važno da se liberalizacija viza za Kosovo završi tokom češkog predsjedavanja, što je do 31. decembra ove godine.

Usaglašavanje Srbije sa sankcijama, neizbježna tema

Srbija je na skupu jedina država koja ima jasnu perspektivu članstva u EU, a koja nije uvela sankcije Rusiji.

Evropski zvaničnici uključeni u organizovanje samita su potvrdili da očekuju da i ovaj skup bude prilika gdje će se od zvaničnog Beograda ponovo zatražiti usaglašavanje sa evropskom politikom sankcija protiv Rusije.

“Za neke od zemalja učesnika, usklađivanje Srbije je ključni nacionalni interes. Očekujemo da će biti poslane snažne poruke o usklađivanju i spoljnoj politici, a očekujemo i da Srbija objasni zašto to čini i zašto se tako ponaša”, rekao je novinarima jedan evropski zvaničnik.

Isti izvor je potvrdio takođe da će se i o mogućim posljedicama po Srbiju zbog neuvođenja sankcija raspravljati na jednom od predstojećih susreta na nivou lidera EU.

Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić je po dolasku na samit rekao da se ne plaši “onih koji prijete Srbiji zbog neuvođenja sankcija Rusiji i da će njegov odgovor evropskim liderima biti pristojan, odgovoran, ozbiljan i dalekosežan”.

Evropska politička zajednica nije zamjena za proširenje

Evropski zvaničnici su u više navrata ponovili da se Evropska politička zajednica nikako ne može shvatiti kao zamjena za proces proširenja.

Visoki zvaničnici EU tvrde da ova inicijativa ni na koji način nema namjeru da zamijeni, čak ni u prelaznom periodu, proširenje EU, niti da se takmiči sa postojećim organizacijama, strukturama ili procesima, te nema za cilj stvaranje novih struktura ili procesa.

Za Evropsku uniju, Zajednica je više vrsta platforme, koja se smatra najvećom u Evropi, za političku koordinaciju za sve zemlje kontinenta.

Evropska politička zajednica će poslužiti kao platforma kroz koju će se jačati dijalog i saradnja u suočavanju sa izazovima i zajedničkim interesima ka jačanju bezbjednosti, stabilnosti i prosperiteta na evropskom kontinentu.

RSE