Josep Borrell kao povjerenik za vanjske poslove: EU Katalonac koji želi ujediniti Evropu

Povezani članci

• Donatella Di Cesare: Štafeta humanosti
• „Kad je Kina bila ujedinjena, uvijek je dominirala“
• Upozorenje i dalje na snazi posle erupcije vulkana Aso u Japanu
• Američki zemljoradnici pripremaju pobunu
• Sarah Sanders odlazi s mjesta glasnogovornice Bijele kuće
• Orban u trci za četvrti premijerski mandat u Mađarskoj

Foto:Javier soriano/ AFP
Josep Borrell: Poznaje osjećaje evropskog parlamenta sasvim tačno

Josep Borrell iz Španije treba da bude novi povjerenik za vanjske poslove Evropske unije. Katalonac se u poslednje vrijeme pokazao kao odlučan protivnik pokreta za nezavisnost u njegovoj domovini.

Piše: Helene Zuber
Preveo i uredio: Ešref Zaimbegović

Htio bi dati impulse Evropskoj uniji i oživjeti njemačko – francusku osovinu uz pomoć zemalja juga Evrope. To je Josep Borrell rekao prije godinu dana. Tada je bio još u španskom ministarstvu vanjskih poslova u madridskom starom gradu. Tjedan prije toga ovaj socijalista  položio je zakletvu kao ministar  za spoljne poslove, odnose sa EU i suradnju u manjinskom kabinetu Pedra Sancheza.

Ove riječi mogao bi Borrell ponoviti sada kada ga je Evropski savjet predložio za Visokog povjerenika za vanjsku politiku pod predsjednicom Komisije Ursulom von der Leyen. Ipak iskusni političar ostaje oprezan i podsječa na činjenicu da prvo Evropski parlament mora potvrditi sav personal nove Komisije. Osjetljivost poslanika Borrell poznaje veoma dobro jer sam je sjedio u Evropskom parlamentu pet godina a između 2004. i 2007. bio je njegov predsjednik.

Ukoliko bi bio potvrđen kao šef evropske diplomatije imao bi pred sobom mandat od pet godina. Sa tim povezana putovanja po cijelom svijetu biće izazov za već 72-godišnjaka. Ipak rođeni Katalonac iz La Pobla de Segur, jednoga sela u podnožju Pirineja, je kao pasionirani šetač pri dobrom zdravlju. Njegov cilj je  stvoriti  jednu stvarno zajedničku, jedinstvenu  vanjsku politiku Evrope, rekao je u srijedu u jednom intervjuu na TV.

Iz Katalonije u kibuc i onda u Kaliforniju

Prošlo je četrdeset godina otkako se diplomirani inženjer vazduhoplovstva i doktor ekonomskih znanosti prvi puta kandidovao za jednu političku poziciju – na opštinskim izborima u Madridu. Kada je 1975. umro diktator Francisco Franco on je pristupio Socijalističkoj radničkoj partiji PSOE. Premijer Felipe Gonzales doveo je sina pekara prvo kao državnog sekretara za finansije a od 1991. kao ministra u svoju vladu. Pet godina on je bio nadležan za infrastrukturu, saobraćaj i okoliš. U aprilu 1998. pobijedio je na prvim preliminarnim izborima u Španiji i postao je nosilac liste PSOE za parlamentarne izbore. Kada su nekoliko mjeseci kasnije dva nekadašnja saradnika ministarstva bili osumnjičeni za korupciju Borrell je odustao od ove pozicije.

Katalonac se oduvijek interesovao za Evropu i internacionalnu politiku. Kao 17-godišnji maturant dobio je stipendiju za jedan univerzitetski kurs o zajedničkom tržištu. Kasnije je radio u jednom kibucu u Izraelu, studirao na kalifornijskom Standford univerzitetu  a u Parizu je studirao energetiku i primjenjenu matematiku.

Kada ga je PSOE konačno 2004. postavilo za nosioca liste za evropske izbore on je dobio, nasuprot anketama, više od 43 posto glasova. Tako su španski socijalisti postali najjača grupacija u frakciji u EU. Ovakav rezultat ponovio je na izborima krajem maja.

Borrell je uravnotežen i trezven. Govori engleski i francuski i jasno se izražava. Samo pokret za nezavisnost u njegovoj domovini izbacuje ga iz takta. Pragmatični lijevičar bio se ustvari već povukao iz aktivne politike i predavao je opet na madridskom Complutense univerzitetu. Međutim konflikt između fanatičnih pristalica vlastite katalonske države i šutljive tjesne većine, koja bi radije ostala u Španiji, potjerao ga je nakon njegovog 70. rođendana nazad u prve redove.

Borrell je u oktobru 2017. nakon ilegalnog referenduma za odvajanje Katalonije vodio prve demonstracije protivnika nezavisnosti. On, koji je u svojoj mladosti trpio pod frankizmom, suprotstavio se onima koji špansku državu izjednačavaju sa režimom Franca. On se potrudio da propagandu separatista savlada argumentima.

Borrella pokreće briga za Evropom

Političara stare škole nije podstakla glad za moći nego osječaj odgovornosti  kada je prije godinu dana preuzeo ministarstvo vanjskih poslova. A i sada je briga za Evropu to što ga pokreče. Tendencije razdvajanja, ne samo Brexit, on ne prihvata nigdje u EU. Jedan od njegovih prioriteta biće da se nađe zajedničko riješenje za odnos prema migrantima u Evropi. Borrell planira da za preuzimanje izbjeglica stvori savez sa nekoliko za to spremnih država.

Borrell ima puno razumjevanje za različita iskustva Evropljana vezana za njihove nacionalne istorije. Svoj najvažniji zadatak u EU vidi on u tome da spoji sva ta različta stanovišta. Jer jedinstvo u važnim temama je „jedino riješenje za budućnost Evrope“, da bi u „svijetu divova“, naprimjer u pogledu prijetnji kroz trgovinski spor između Kine i SADS pod predsjednikom Trumpom, mogla opstati.

Nalaženje zajedničke linije za krizu u Venecueli, sa čime je Borrell obuzet još od prošloga augusta, i dalje će ga zapošljavati. U Iranu bi htio da Evropa uspostavi ravnotežu: Na jednu stranu mora se potruditi da spasi atomski ugovor a na drugu stranu ne smije se bojati zavođenja sankcija ukoliko vlada u Teheranu  bude kriva za odstupanja.

spiegel.de