Euroskeptici žele reformu, a ne kraj EU

Povezani članci

• Atentat na iranskog nuklearnog naučnika: Profesor i bomba
• Britanski parlament danas ponovo glasa o prevremenim izborima
• Iranska vlada odvraća ljude od ilegalnih okupljanja
• Skupština UN-a usvojila rezoluciju kojom se paljenje vjerskih knjiga smatra kršenjem međunarodnog prava
• Meksički aduti protiv Trumpa
• Osnivač desničarskih Čuvara zakletve osuđen za pobunu tokom napada na Kapitol

Evropski populisti, koji više ne insistiraju na napuštanju Evropske unije, već na promjenama iznutra, u naletu su pred izbore za Evropski parlament, dijelom i zbog odgovornosti i popuštanja mejnstrim političara, pišu svjetski mediji i dodaju da se pred glasanje od 23. do 26. maja također šire dezinformacije i lažne vijesti koje podrivaju povjerenje u institucije.

Razorna politička snaga

Petnaest godina od posljednjeg velikog širenja Evropske unije – kada je 10 novih zemalja imalo dobrodošlicu – vizija Unije izgubila je svoj sjaj, piše CNN i dodaje kako za dvije sedmice glasači širom Evropske unije biraju 751 poslanika Evropskog parlamenta, ali da je za razliku od prethodnih izbora, mnogo toga u rukama euroskeptika.

Najnovije ankete predviđaju da bi euroskeptičke stranke mogle osvojiti do 35 posto u Evropskom parlamentu, navodi CNN, ističući kako Mateo Salvini (Matteo), zamjenik talijanskog premijera i lider krajnje desničarske Lige za sjever (Lega Nord), koji vlada u koaliciji s populističkim pokretom Pet zvjezdica, već mjesecima pokušava spojiti sve euroskeptičke stranke. Ako bude uspješan, mogao bi da stvori veliki, ako ne i najveći blok unutar parlamenta EU, ocjenjuje američka televizijska kuća.

Metju Gudvin (Matthew Goodwin), profesor politike na Univerzitetu Kent i koautor knjige “Nacionalni populizam”, kaže da su se mnogi evropski populisti pomjereli od zahtjeca za vlastitim Brexitom do vjerovanja da mogu utjecati na Evropu iznutra, zalažući se za vraćanje vlasti nacionalnim državama, jaču sigurnost na granicama, veću pomoć u rješavanju pitanja izbjeglica i vjerovatno više demokratskih i transparentnih institucija, ocjenjujući kako je “ono što će oni biti jeste razornija politička snaga u parlamentu EU”.

On dodaje da je pitanje koliko će mejnstrim političari popustiti populistima te ističe da je ključno to da je eurskepticizam možda izazvao Brexit u Velikoj Britaniji, ali sada u drugim evropskim nacijama to znači ostati u EU i reformisati je, odnosno da ako se EU drži zajedno, njeni lideri bi trebali biti mudri da prihvate da bi to mogla biti njihova nova realnost.

Na kraju krajeva, zaključuje CNN, populisti su trenutno u vladi na mnogim mjestima u svijetu – kao što su Italija, Austrija, Estonija, Mađarska, Poljska, neki dijelovi Njemačke, pa čak i SAD, pa bi u interesu EU bilo da se pozabavi ovom novom stvarnošću, prije nego što bude prekasno.

Saučesništvo mejnstrima u uspjehu populista

Desničarski nacionalistički populizam je u zamahu širom Evrope i po tome Velika Britanija nije izuzetak, piše Observer, nedjeljni sestrinski list Gardijana (The Guardiana), i ukazuje na ankete prema kojima je Bregzit partija Najdžela Faraža (Nigel Farage) u vodstvu uoči evropskih izbora.

Taj uspjeh, ukazuje Observer u uredničkom komentaru, nije samo posljedica sposobnosti populista da iskoriste nezadovoljstvo javnosti, već i pristajanja glavnih mejnstrim partija da igraju “po notama” populista.

Tako je Faražov relativni uspjeh dijelom rezultat njegovog intuitivnog razumijevanja kako koristiti populistički udžbenik – podsticati nezadovoljstvo javnosti establišmentom, optuživati elite da potiskuje volju naroda i nuditi jednostavna rješenja za složene probleme, podvlači Observer, ali i ističe ali da je njegov uspjeh mnogo manje objašnjavan težnjom mejnstrim političara da podlegnu takvoj politici, umjesto da je spriječe.

Po pitanju Evrope, Faraž je samo podsticao anti-EU raspoloženje bez nuđenje konstruktivnih rješenja i stalno se provlačio s neistinama, ukazuje Observer i dodaje da su “mejnstrim političari kukavički izabrali da igraju po njegovim notama, olakšavajući time kulturu u kojoj političari mogu varati i lagati bez posljedica”.

Nije kasno da se ospore neistine Fražove politike, ističe Observer i dodaje da su dvije najveće partije u Velikoj Britaniji, ipak, na ivici konačne kapitulacije: sprovođenje Bregzita u naivnoj nadi da će time Faraž nestati. List ocjenjuje da je on spreman da nastavi narativ o izdaji bez obzira šta se desiti sljedeće – drugi referendum, meki ili tvrdi Bregzit – a prihvatanjem poruke da izlazak iz EU može popraviti zemlju, vodeći političari su agenti njegovog uspjeha.

Ključno liderstvo članica

Kada je Emanuel Makron (Emmanuel Macron) osvojio francusko predsjedništvo 2017. godine bilo je to na izrazito proeuropskoj platformi, slaveći pobjedu uz “Odu radosti”, zvaničnu himnu Evropske unije. No, dvije godine kasnije, uoči izbora za Evropski parlament, Makron i njegova stranka Republika u pokretu nisu daleko odmakli, te nakon lošijih rezultata na lokalnim izborima i jačanja nacionalističkih stranaka u Francuskoj, ali i šire u Evropi, njegova moć uticaja bi se mogla smanjiti, piše Vašington post (The Washington post).

Evropski parlamentarni izbori dobijaju simboličku dimenziju, kao suprotnost između onih, kao što kaže Makron, koji žele da ojačaju evropski projekat i nacionalista koji ga pokušavaju iznutra osujetiti. No, prema pisanju Vašington posta, ako se Makron spotakne, to bi moglo ohrabriti desničarske lidere u Poljskoj, Mađarskoj i drugim zemljama da pokušaju spriječiti pritisak Brisela protiv autoritarizma. A veliki napori Makrona da oživi Evropu mogli bi da umru ako njegovi saveznici u drugim zemljama odustanu od njega, ocjenjuje list.

Komentatori u krugovima francuske vanjske politike – pa čak i neki iz Makronovog tabora – kažu da se on previše oslanjao na francusko-njemački savez, koji se dugo smatra “motorom” EU, a koji zapravo, prenosi list, još nije donio nikakve značajne rezultate. Čineći to, ovi kritičari kažu, Makron je zanemario ostatak Evrope – uključujući zemlje koje su možda bile voljne za partnerstvo, ali se sada osjećaju zapostavljenim.

Za evropske izbore, Makronova partija vodi kampanju unutar Saveza liberala i demokrata za Evropu (ALDE), glavne liberalne grupe Evropskog parlamenta. Ali Republika u pokretu nije ostala vjerna obećanju – koje je nedavno izrazio Macron – o izgradnji koalicije europskih progresivnih partnera, pa je, prema pisanju Vašington posta, formirala veze ne sa Socijalističkom partijom premijera Pedra Sančeza (Sanchez), nego s partijom Građani, nominalno centrističkom frakcijom koja je skrenula udesno, posebno po pitanje katalonske nezavisnosti.

“Mi znamo da će nakon evropskih izbora antievropske snage biti zastupljene – da, oni su manjina svuda – ali ako uzmete te manjine i trokut institucija, oni se zapravo mogu razviti u uznemirujući faktor. U toj konstelaciji, ako želite da pomjerite Evropu naprijed, liderstvo država članica biće ključno”, kazala je za vašingtonski list Daniela Švarcer (Schwarzer), direktorica njemačkog Vijeća za inostrane odnose, koja smatra da uprkos određenom neuspjehu ne postoji prava alternativa koji bi opravdala francusko okretanje od Njemačke.

Rusija i dalje sije razdor

Manje od dvije sedmice uoči izbora za Evropski parlament, niz sajtova i naloga na društvenim medijama povezanih s Rusijom ili ekstremnodesničarskim grupama šire dezinformacije, podstiču razdore i pojačavaju neprovjerenje u centrističke partije koje su decenijama na vlasti, piše Njujork tajms (The New York Times) i dodaje da istraživači iz Evropske unije i drugdje ocjenjuju da nova kampanja dezinformisanja dijeli mnoge digitalne tragove ili taktike sa onim korištenim u ranijim ruskim napadima, poput miješanja u predsjedničke izbore u SAD 2016.

Ukazujući da marginalni sajtovi s političkim komentarima u Italiji imaju iste elektronske potpise kao prokremaljski sajtovi ili da par njemačkih političkih grupa koriste iste servere kao ruski hakeri koji su izveli napad na američku Demokratsku partiju, njujorški list ocjenjuje da takve aktivnosti nude nove dokaze da Rusija uprkos optužbama nastavlja voditi kampanju širenja podjela i slabljenja zapadnih institucija.

Istraživači upozoravaju, dodaje Njujork tajms, da iako Rusija predvodi te napore, postoje brojne kopije, posebno na ekstremnoj desnici – te grupe često koriste glavne poente Kremlja, čime je teško razlučiti linije između ruske propagande, ekstremnodesničarskih dezinformacija i prave političke debate.

Skoro je nemoguće kvantifikovati obim dezinformacija budući da su milioni ljudi vidjeli takav materijal na Fejsbuku (Facebook), Tviteru (Twitter) i Votsapu (WhatsApp), navodi list i dodaje da nije jasno da li takav materijal može utjecati na odluke birača, mada istraživači koji se bace sigurnošžu sugerišu da direktan utjecaj na glasanje nije osnovni cilj, već da se zamuti rasprava, da ljudi dovode u pitanju šta je istina i da se podrije povjerenje.

Teško je i razlučiti rusko miješanje od mamaca za kliktanje i iskrenog političkog nezadovoljstva pošto digitalni trag često završi u anonimnom ćorsokaku interneta, ali proruski otisci prstiju postoje, ističe list. Pored toga neki od tih napora su prikriveni. Na primjer, ukazuje Njujork tajms, prošle sedmice je Fejsbuk zatvorio par stranica u Italiji koje su imali skrivene ekstremnodesničarske poruke na nečemu što je ličilo na sajtove o lajfstajlu ili sportu.

RSE