ENG
Glavni evropski stvaralac nemira
Autor/ica 👤Liana Fix
Izdvajamo
- pak Macron ima pravo kad kaže da Evropa mora jače razmišljati u geopolitičkim dimenzijama. Međutim, ako Evropljani svoje preduslove za strategijski dijalog sa Rusijom olabave mogla bi iz toga proizaći ne evropsko – ruska win – win situacija nego prije dvostruki dobitak za Rusiju. Evropa se može dokazati samo ako očuva principe, pravila i vrijednosti na kojima počiva. Odustane li Evropa od ovih principa zbog navodne političke nužnosti stupa na nepoznat teren. Prije svega za istočnoevropske susjedne zemlje imao bi ovaj scenario posljedice. Ako susretljivost prema Rusiji znači da se akceptiraju njeni zahtjevi za rusku zonu uticaja u srednjoj i istočnoj Evropi to bi bio opasan presedan.
Povezani članci
Foto:DPA – Bilo bi bolje da za primjer uzme ekipu koja je 2018. u Rusiji bila uspješna zbog jedinstva i timskog duha: Emmanuel Macron
Emmanuel Macron zahtjeva približavanje Rusiji da bi se ojačala uloga EU. Ipak na kraju bi mogao profitirati Vladimir Putin.
Piše: Liana Fix
Preveo i uredio: Ešref Zaimbegović
Nekadašnji njemački ministar vanjskih poslova i sadašnji predsjednik Frank-Walter Steinmeier jednom je definisao ulogu Njemačke u Evropi kao „glavnog moderatora“. Izgleda da se Francuska sada pod Macronom našla u ulozi evropskog „glavnog remetilačkog faktora“. Jasno je da ove dvije izjave ne odgovaraju baš jedna drugoj. Prije svega za srednjoevropske i istočnoevropske države Macron izgleda bukvalno kao lisica u kokošinjcu. Lista najnovijih akcija, koja ga čini sumnjivim u ovim zemljama, je duga i često povezana sa Rusijom. Ne uzimajući u obzir njegove primjedbe da je NATO „klinički mrtav“, Macron bez ikakve koordinacije sa Njemačkom poziva srednje i istočnoevropljane na približavanje Rusiji.
Macron je prvo u augustu 2019. na konferenciji ambasadora zahtijevao novu procjenu odnosa sa Rusijom: Odstup od Moskve je velika strategijska greška, izjavio je on. Slijedio je francuski plan koji je u prvi plan stavio razoružanje, sigurnosni dijalog i krizni menadžment i koji treba da realizuje novoimenovani specijalni emisar za Rusiju Pierre Vimont. U pripremi samita G7 Macron se sastao sa Vladimirom Putinom i poslao je svoga ministra za Evropu, za vanjske poslove i odbranu u Moskvu da nastave bilateralni dijalog. Osim toga podstakao je ispitivanje ruskog prijedloga za moratorijum stacioniranja raketa kratkog i srednjeg dometa koji je NATO ocijenio kao nevjerodostojan.
Francuski veto na otpočinjanje pristupnih pregovora sa Sjevernom Makedonijom i Albanijom u očima srednje i istočnoevropskih država je otvaranje puta Rusiji.
Posljednja i odlučujuća akcija bio je francuski veto na otpočinjanje pristupnih pregovora sa Sjevernom Makedonijom i Albanijom koja u očima srednje i istočnoevropskih država otvara put Rusiji. Macronovo strategijsko novo postavljenje prema Moskvi hranilo je bojazan da će Francuska u decembru 2019. na pariškom susretu u Normandija formatu prisiljavati Ukrajinu na ustupke da bi uklonila prepreka sa puta i ostvarila naizgled brzo rješenje problema sa Rusijom. Ovo nepovjerenje bilo je podsticano Macronovom retorikom.
Doduše Macron tvrdi da „ni u kom slučaju nije naivan“, ali ipak sa svojim izjavama leži u dijelu na talasnoj dužini sa ruskim komentatorima, prije svega kada kaže da je u 1990-im i 2000-im godinama kroz čitav niz „nesporazuma“ nastao utisak da Evropa „agira kao trojanski konj za Zapad koji u konačnici ide na to da se Rusija uništi“. Jedan ruski analitičar je čak izjavio da se Macronovi pogledi na evropsku sigurnost i svjetski poredak slažu sa onima ruskog predsjednika i dospio do zaključka: „Macron je naš čovjek“.
To je doduše grubo pojednostavljivaanje Macronove pozicije. Macron stvarno naglašava da Evropa, u promijenjenom međunarodnom okruženju, sebi ne može dozvoliti odnose sa Rusijom napunjene konfliktima jer na taj način Evropa nikada neće ostvariti strategijsku autonomiju i biće stalno ovisna od odluka SAD i Rusije.
Macron želi ponuditi Rusiji strategijsku alternativu u odnosu na Kinu jer Moskva će „neizbježno“ biti postavljena pred odluku da li želi da ostane „mali saveznik Kine“.
Da bi Evropa u jednom budućem svijetu označenom bipolarnim rivalitetom SAD – Kina mogla nastupiti kao relevantan učesnik Macron smatra da Evropa i Rusija trebaju „zajednički front“. Prije svega Macron želi Rusiji ponuditi strategijsku alternativu u odnosu na Kinu jer Moskva će „neizbježno“ biti postavljena pred odluku da li želi da ostane „mali saveznik Kine“. Macronova logika podsjeća na tradicionalnu golističku politiku: U vrijeme jakog rivaliteta između SAD i Kine Evropa mora stajati na vlastitim nogama a tomu pripada i to da se razumije sa svojim moćnim susjedom Rusijom. Prema Macronu to je još važnije kada Rusija zbog „slabosti“ Zapada u mnogim regionima trenutno preuzima ključnu ulogu a rusko – kineski savez ne bi bio u evropskom interesu.
Ova geopolitička logika je na prvi pogled ubjedljiva: Ako je ponovno približavanje Rusiji neophodno iz geopolitičkih razmatranja jer Evropa treba Rusiju kao saveznika protiv sve moćnije Kine, zašto se ne bi zauzeo blaži stav prema Rusiji? Ovaj način razmišljanja međutim skriva u sebi dvije zablude. Kao prvo bezuslovna susretljivost Evrope neće dovesti Moskvu u situaciju da se odluči između Evrope i Kine; vjerovatnije je da će Rusija obje izigrati jednu protiv druge.
Evropljani se značajno precjenjuju kad vjeruju da mogu zabiti klin između Rusije i Kine time što nude bolje odnose ili ukidaju sankcije. Rusija daje prednost tradicionalnim bilateralnim odnosima sa pojedinim državama članicama u odnosu na jaku EU. Drugo promjene u međunarodnim strukturama nisu dovele do promjena u Rusiji. Od unutrašnjopolitičkih reperesalija preko povrede međunarodnih normi pa do uplitanja: Ruska politika je bila i ostaje izazov za sebe i ne dopušta se u poređenju sa Kinom uzimati kao „manje zlo“.
Evropljani se značajno precjenjuju kad vjeruju da mogu zabiti klin između Rusije i Kine time što nude bolje odnose ili ukidaju sankcije.
Znači li to sada da je Macronov zahtjev za približavanje Rusiji i za dijalogom od početka pogrešan i krivo upućen? Ne. Međutim on jako ovisi od okvirnih uslova. U svome govoru pred ambasadorima Macron je govorio o “ponovnom približavanju praćenom tvrdim uslovima”. Da li će se nova Macronova ruska strategija dokazati odlučiće se na tome koliko je on spreman da prekorači postojeće crvene linije: Sankcije, dogovor iz Minska i povratak Rusije u G8. Napredak na ovim barijerama je izuzetno poželjan međutim, kako je pokazao Normandija samit, moglo bi biti teže nego što si Macron predstavlja.
Ipak Macron ima pravo kad kaže da Evropa mora jače razmišljati u geopolitičkim dimenzijama. Međutim, ako Evropljani svoje preduslove za strategijski dijalog sa Rusijom olabave mogla bi iz toga proizaći ne evropsko – ruska win – win situacija nego prije dvostruki dobitak za Rusiju. Evropa se može dokazati samo ako očuva principe, pravila i vrijednosti na kojima počiva. Odustane li Evropa od ovih principa zbog navodne političke nužnosti stupa na nepoznat teren. Prije svega za istočnoevropske susjedne zemlje imao bi ovaj scenario posljedice. Ako susretljivost prema Rusiji znači da se akceptiraju njeni zahtjevi za rusku zonu uticaja u srednjoj i istočnoj Evropi to bi bio opasan presedan.
I konačno Macron ne bi trebao ponoviti greške iz prošlosti. Iz Njemačke inicijative Meseberg iz 2010. može se nešto naučiti: Bez prethodne koordinacije Njemačka je tada sa Rusijom zaključila dogovor o osnivanju jednog političkog i sigurnosnopolitičkog komiteta EU – Rusija kao uzvrat za rusko rješenje konflikta u Pridnjestrovlju. Reakcije iz Brisela i glavnih gradova država članica EU bile su, blago rečeno, suzdržane. Macron mora svoje ambicije i uključivanje Evrope staviti pod jednu kapu ako želi poboljšati bezbjednosnu suradnju sa Rusijom. Da bi ostvario ovaj cilj on međutim treba ujedinjenu Evropu – u suprotnom slučaju on će važiti kao laka kategorija i to ne samo u Moskvi.
Autor/ica 👤Liana Fix
