Samo 1% svetskog stanovništva emitovao je četvrtinu gasova sa efektom staklene bašte od 1990.

Jelena Kozbašić
Autor/ica 3.10.2022. u 12:08

Samo 1% svetskog stanovništva emitovao je četvrtinu gasova sa efektom staklene bašte od 1990.

Foto: Ilustracija/Pixabay

Svi ljudi doprinose zagrevanju naše planete, ali ne jednakim intenzitetom. Studija, koja je nedavno objavljena u naučnom časopisu Nature Sustainability, razotriva prave razmere te nejednakosti. Naime, za četvrtinu svetskih emisija gasova sa efektom staklene bašte u periodu od 1990. do 2019. godine odgovoran je tek 1% populacije.

Prosečne emisije po glavi stanovnika na globalnom nivou su u 2019. godini iznosile 6 tona ekvivalenta ugljen-dioksida. Kako bi zauzdavanje porasta srednje globalne temperature ispod 1,5 °C bilo verovatnije, neophodno je da one, pre nego što sredinom veka padnu na nulu, budu preko 3 puta manje (1,9 tona) – to je ekvivalentno povratnom avionskom putovanju ekonomskom klasom između Londona i Njujorka, navodi Lukas Šonsel sa Pariske škole ekonomije u svom naučnom radu.

Između različitih regiona i slojeva društva javlja se ogroman jaz: stanovnik podsaharske Afrike u proseku je tokom godine proizveo 1,6 tona ekvivalenta ugljen-dioksida, a prosečan stanovnik Severne Amerike oko 10 puta više – povrh toga, 10% najvećih emitera sa tog područja oslobodilo je 70 tona ekvivalenta ugljen-dioksida per capita.

U istraživanju se takođe proučava porast emisija po glavi stanovnika u protekle tri decenije: one su skočile za preko 2%, ali odgovornost za taj trend je takođe nejednako podeljena.

Štetne emisije 0,01% najvećih krivaca za klimatske promene povećale su se za 80% per capita. Sa druge strane kod društvenih grupa sa niskim i srednjim primanjima u bogatim državama zabeležen je pad štetnih emisija po glavi stanovnika za između 5 i 15%.

Nasuprot situaciji tokom devedesetih godina prošlog veka kada su se najveće razlike u pojedinačnom učešću u problemu javljale među zemljama, preko polovine globalne nejednakosti (63%) u individualnim emisijama sada potiče od razlikovanja između malih i velikih emitera u nacionalnim granicama.

Nalazi analize baziraju se na podacima iz 174 države. Proračuni pojedinačnih karbonskih otisaka obuhvataju tri komponente: privatnu potrošnju osobe, troškove vlade zemlje u kojoj živi i investicije.

Štetne emisije najvećih emitera pretežno su produkt njihovih ulaganja zbog čega autor ističe neophodnost razvijanja sistema koji će nadzirati napredak ljudi ka održivijim životnim stilovima.

Klima101

Jelena Kozbašić
Autor/ica 3.10.2022. u 12:08