Amazonska prašuma sada emitira više CO2 nego što apsorbira

Izdvajamo

• U satelitskom istraživanju objavljenom u aprilu utvrđeno je da je brazilska Amazonska prašuma tokom protekle decenije u atmosferu pustila gotovo 20% više ugljičnog dioksida nego što je apsorbirala. Istraživanje koje je pratilo 300.000 stabala tokom 30 godina, objavljeno 2020. godine, pokazalo je da tropske šume apsorbiraju manje CO2 nego ranije.

Povezani članci

• Jo Nesbø: Mogu li priče pobijediti Putina?
• Građani BiH pišu Međunarodnoj agenciji za atomsku energiju zbog planova Hrvatske
• Tetra Pak uvodi papirne slamčice u Evropi
• Zagađenje zraka odnese sedam miliona života godišnje
• Ogromno previranje
• Ekološki pokret gorana FBiH i učenici na pošumljavanju kod Konjica

Foto: Carl de Souza/AFP/Getty Images

Smanjenje emisija hitnije je nego ikad, kažu naučnici, jer Amazonska prašuma proizvodi više od milijardu tona ugljen-dioksida godišnje.

Amazonska prašuma sada emitira više ugljen-dioksida nego što je u stanju apsorbirati, potvrdili su naučnici po prvi put.

Prema studiji, emisije iznose milijardu tona ugljen-dioksida godišnje. Ogromna šuma ranije je upijala emisije pokretača klimatske krize, ali sada uzrokuje njeno ubrzanje, rekli su istraživači.

Većinu emisija uzrokuju požari, a mnogi su namjerno počistili zemlju radi govedine i proizvodnje soje. Ali čak i bez požara, velike temperature i suše znače da je jugoistočna Amazonija postala izvor CO2.

Uzgoj drveća i biljaka preuzeo je oko četvrtine svih emisija fosilnih goriva od 1960. godine, pri čemu je Amazon igrao glavnu ulogu kao najveća tropska šuma. Gubitak Amazonove moći da apsorbira CO2 oštro je upozorenje da je smanjenje emisija iz fosilnih goriva hitnije nego ikad, rekli su naučnici.

Istraživanje je koristilo male avione za mjerenje nivoa CO2 do 4.500 metara iznad šume tokom posljednje decenije, pokazujući kako se cijela Amazonija mijenja. Prethodne studije koje su ukazivale da Amazon postaje izvor CO2 zasnivale su se na satelitskim podacima, što može biti otežano pokrivanjem oblaka ili zemaljskim mjerenjima drveća, koje mogu pokriti samo mali dio velike regije.

Naučnici su rekli da je posebno zabrinjavajuće otkriće da dio Amazona emitira ugljik čak i bez požara. Rekli su da je to najvjerojatnije rezultat krčenja šuma i požara svake godine, a koji čine susjedne šume osjetljivijima narednih godina. Drveće pomaže u proizvodnji kiše u regiji, pa manji broj drveća znači ozbiljniju sušu i vrućinu, a više odumiranja drveća i požara.

Vlada brazilskog predsjednika Jaira Bolsonara oštro je kritizirana zbog poticanja većeg krčenja šuma, koja je narasla na 12-godišnji maksimum, dok su požari dosegli najviši nivo od juna 2007. godine.

Luciana Gatti, iz Nacionalnog instituta za svemirska istraživanja u Brazilu, a koja je vodila istraživanje, rekla je: „Prva loša vijest je da izgaranje šuma proizvodi oko tri puta više CO2 nego što šuma apsorbira. Druga loša vijest je da mjesta na kojima je krčenje šuma 30% ili više pokazuju emisije ugljika 10 puta veće nego gdje je krčenje šuma niže od 20%.”

Manje drveća značilo je manje kiše i više temperature, što je sušnu sezonu učinilo još gorom za preostalu šumu, rekla je: “Imamo vrlo negativnu petlju koja čini šumu podložnijom nekontrolisanim požarima.”

Većina drvne građe, govedine i soje iz Amazona izvozi se upravo iz Brazila. “Potreban nam je globalni sporazum da spasimo Amazon”, rekla je Gatti. Neke evropske države izjavile su da će blokirati trgovinski sporazum EU s Brazilom i drugim zemljama, ukoliko se Bolsonaro ne složi da učini više na rješavanju razaranja Amazonske prašume.

Istraživanje objavljeno u časopisu Nature uključivalo je uzimanje 600 vertikalnih profila CO2 i ugljik monoksida, koji nastaju u požarima, na četiri lokacije u brazilskoj Amazoniji od 2010. do 2018. Otkrilo je da su požari proizveli oko 1,5 milijardi tona CO2 godišnje, pri čemu je rast šuma uklonio 0,5 milijardi tona. Jedna milijarda tona zaostalih u atmosferi ekvivalent je godišnjim emisijama Japana, petog po veličini zagađivača na svijetu.

“Ovo je zaista impresivna studija”, rekao je profesor Simon Lewis sa Univerziteta u Londonu. “Letjeti svake dvije sedmice i održavati dosljedna laboratorijska mjerenja devet godina nevjerojatan je podvig.”

„Povratne informacije, o krčenju šuma i klimatskim promjenama tjeraju oslobađanje ugljika iz preostale šume, što pojačava dodatno zagrijavanje i veći gubitak ugljika, ono su čega su se naučnici bojali da će se dogoditi”, rekao je. „Sada imamo dobre dokaze da se to događa. Ovo je još jedno oštro upozorenje da se klimatski utjecaji ubrzavaju.“

Profesor Scott Denning sa Državnog univerziteta u Koloradu rekao je da je zračna kampanja bila herojska. „Na jugoistoku šuma više ne raste brže nego što umire. Ovo je loše – ako najproduktivniji apsorber ugljika na planeti pređe sa upijača ugljika na izvor ugljika, znači da moramo eliminisati fosilna goriva brže nego što smo mislili.”

U satelitskom istraživanju objavljenom u aprilu utvrđeno je da je brazilska Amazonska prašuma tokom protekle decenije u atmosferu pustila gotovo 20% više ugljičnog dioksida nego što je apsorbirala. Istraživanje koje je pratilo 300.000 stabala tokom 30 godina, objavljeno 2020. godine, pokazalo je da tropske šume apsorbiraju manje CO2 nego ranije.

“Zamislite da možemo zabraniti požare u Amazoniji – to bi mogao biti kraj za emisije”, rekla je Gatti. “Ali mi radimo suprotno – ubrzavamo klimatske promjene.”

“Najgore je što ne koristimo nauku za donošenje odluka”, rekla je. “Ljudi misle da će pretvaranje više zemlje u poljoprivrednu značiti veću produktivnost, ali zapravo gubimo produktivnost zbog negativnog utjecaja na kišu.”

Istraživanje objavljeno u petak procijenilo je da brazilska industrija soje gubi 3,5 milijardi dolara godišnje zbog trenutnog naleta ekstremnih vrućina koje slijede nakon uništavanja šuma.

The Guardian