ENG
Sjeverni tok 2: Američka borba protiv rusko – njemačkog plinovoda
Autor/ica 👤Winand von Petersdorff
Povezani članci
Foto: Reuters
Piše: Winand von Petersdorff , Washington
Preveo i uredio: Ešref Zaimbegović
U sve dužoj listi transatlantičkih konflikta koja u međuvremenu seže od jednostranog istupa iz ugovora sa Iranom preko nedovoljnog doprinosa Njamačke za Nato do kaznenih carina i njemačkih luksuznih auta na američkim putevima, jedan problem se malo izgubio iz očiju javnosti: Projekat gasovoda Sjeverni tok 2, koji prema dosadašnjem planu treba od slijedeće godine da transportuje zemni gas iz Rusije do Njemačke. Thilo Wieland, član uprave BASF – ove filijale Wintershall, koja učestvuje u finansiranju projekta čvrsto vjeruje u ovaj termin kako je to rekao sada u Vašingtonu.
To je optimistično. Jer medijalna perifernost projekta ne mjenja ništa na činjenici da je ova namjera trn u oku američke vlade. Kritičko držanje ne može se svesti samo na američkog predsjednika Donalda Trumpa. Ono ima tradiciju u Bijeloj kući. Još 1982. godine američki predsjednik Ronald Reagan uveo je sankcije za firme koje su sudjelovale na projektu gasovoda Yamal. Konflikt je okončan tek onda kad je Evropa garantovala da će najviše trećinu svojih potreba gasa uzeti iz Rusije.
Sve kasnije američke vlade su bile protiv toga da Zapadna Evropa a kasnije i cijela Evropa svoj zemni gas povlači iz Rusije. U tom pogledu Donald Trump nije nikakav izuzetak. Međutim u odnosu na svoje prethodnike on češće pokazuje spremnost da američke predstave o prijateljima i neprijateljima provodi sa većom bezobzirnošću nego njegovi prethodnici
Prijetnje iz Vašingtona
Odkako je magazin Foreign Policy prije nekoliko dana objavio, pozivajući se na izvore iz Bijele kuće, da Trumpova vlada želi sankcionisati preduzeća koja sudjeluju na Sjevernom toku 2, u vladinim biroima i upravama firmi vlada velika nerzvoza. Jedna visoka činovnica u američkom ministarstvu vanjskih poslova potvrdila je sada na Svjetskom samitu o gasu u Vašingtonu da vlada ima više zahtjeva za sankcije protiv firmi u projektu gasovoda.
Od jednostranog otkazivanja ugovora sa Iranom od strane Trumpa i sa time povezanim ponovnim uvođenjem sankcija, mnogima je još jednom postalo jasno šta se dešava kada SAD nešto ozbiljno rade: Za preduzeća koja u budućnosti imaju interes za poslove u SAD bolje je da se drže uputstava iz Vašingtona.
U konkretnom slučaju bile bi pogođene obje njemačke firme Wintershall i Uniper. One pripadaju petorici evropskih finansijera koje su ruskom izvođaču Gasprom stavile na raspolaganje sredstva u visini od 50% troškova. Pored njemačkih firmi tu su i OMV iz Austrije, Royal Dutch Shell iz Nizozemske i Engie iz Francuske.
U Evropi kruži sumnja da Amerikanci sabotiraju gasovod da bi mogli bolje prodavati svoj tečni gas. Ekspertica za energiju iz Atlantic Councils, Brenda Shaffer, smatra ove pretpostavke pogrešnim i ukazuje na to da sve vlade od vremena Reagana odbijaju ruske gasovode iz straha da bi Evropa u granama gospodarstva relevantnim za bezbjednost mogla postati ovisna od Rusije. Ona međutim smatra mogućim da poslovne ambicije energetskih poduzetnika bliskih Trumpu često stimuliraju odlučnost vlade da provedu njihove interese.
I komercijalana razmatranja stvarno govore protiv ove sumnje. Iako su poslednjih godina u Evropi nastali lučki terminali, finansirani dijelom sredstvima EU, koji mogu primati i tečni gas iz Amerike, terminali nisu potpuno iskorišteni.
Tečni gas iz Amerike trenutno nije konkurentan
Tečni gas iz Amerike nije trenutno konkurentan u poređenju sa ruskim gasom iz gasovoda, kaže član uprave Wintershalla Wieland. Osim toga ne pridonosi sigurnosti snabdjevanja jer slijedi spontani izazov novca. Za par dolara više brod sa duboko smrznutim tečnim gasom okreće se na drugu stranu.
On smatra da geologija potvrđuje da Rusija i Norveška ostaju najvažniji isporučioci gasa za Evropu i Njemačku. Rusija je i u decenijama hladnog rata isporučivala zemni gas a u martu kad je Evropa, nakon iznenadnog zahlađenja, hitno trebala gas Rusija je kao jedina mogla povećati svoju proizvodnju.
Amerikanci nisu sami u otporu prema gasovodu. Poljaci se osjećaju izigranim jer plinovod ih zaobilazi i ide kroz Baltičko more do Njemačke a Ukrajina vidi probleme za svoj sistem gasovoda koji vodi ruski gas na zapad i boji se manjih prihoda od transportnih naknada. Poljaci i Ukrajinci stvaraju u Vašingtonu raspoloženje protiv gasovoda a to se u Kongresu rado čuje.
I u evropskoj komisiji čuju se kritički glasovi. Nakon što je njemačka kancelarka Angela Merkel izjavila da gasovod ima geopolitičku važnost protivnici su osjetili svoju šansu. Međutim nedavno su Finska i Švedska kao zemlje susjedi dali svoju saglasnost. Još nedostaje ruska i danska saglasnost. Rusko odobrenje izgleda da je formalna stvar. A Danska koja je izgleda pod pritiskom iz Vašingtona mogla bi sa pravnog aspekta gradnju usporiti ali ne i zaustaviti. Tako to u najmanju ruku misli Wieland.
Autor/ica 👤Winand von Petersdorff
