Saveznici traže od SAD stvaranje tampon zone u Siriji

Stvaranje zone zabranjenih letova iznad Sirije, što od Sjedinjenih Američkih Država traže Turska i drugi saveznici, značilo bi da bi administracija predsjednika Baraka Obame morala da se opredijeli između saradnje sa sirijskim predsjednikom Bašarom Asadom ili aktivira svoju protivvazdušnu odbranu, što bi bilo ekvivalentno ratu.

Obama se dugo opire i jednoj i drugoj opciji, a sami vazdušni udari možda ne bi spriječili ekstremiste Islamske države da nastave sa masakrom u kurdskom gradu Kobaniju na granici Sirije sa Turskom, koji je sada na meti napada, navodi agencija AP.

AP dodaje da uprkos tome, SAD trenutno ne razmišljaju o promjeni kursa u svojoj jednomjesečnoj operaciji borbe protiv terorizma u Iraku i Siriji.

Sve su učestaliji zahtjevi da se stvori bezbjednosna tampon zona na sirijskoj strani granice sa Turskom, kako bi bio spriječen pad Kobanija, u kome, prema upozorenjima UN, ima masovnih ljudskih žrtava.

“Tampon zona” bi podrazumijevala da Amerikanci i njihovi partneri štite kopno i patroliraju nebom, što bi značilo da je neophodno uvođenje zone zabranjenih letova.

Turska to traži zbog više razloga. Jedan od njih je i što bi uvođenjem zone zabranjenih letova Ankara uspjela da spriječi dalji talas izbjeglica na svoju teritoriju.

Time bi, takođe, mogao da se sirijskim opozicionim borcima osigura teren za konačno svrgavanje Asada, što je nešto što Turska želi da se desi.

SAD, svjesne mogućih posljedica, žele da fokus ostane na pokušajima da budu pobijeđeni ekstremisti Islamske države, koji su osvojili velike dijelove sjeverne Sirije i Iraka.

Neki američki najbliži saveznici, ali i najžešći kritičari Obamine spoljne politike u SAD podržavaju turske zahtjeve.

Francuska je prethodne sedmice izdala saopštenje u kojem je objavila svoju podršku stvaranju zone zabranjenih letova, a i američki državni sekretar Džon Keri rekao je da je ta ideja vrijedna razmatranja.

S druge strane, američki sekretar odbrane Čak Hejgel pokazao je malo entuzijazma za tu ideju. On je rekao da su “američki lideri spremni da razgovaraju o tampon zoni, ali njeno stvaranje nije u planu”.

Eventualno stvaranje tampon zone koja bi bila bezbijedna od kopnenih napada Islamske države i sirijskih vazdušnih snaga zahtijevali bi učešće stotine američkih letjelica, a koštalo bi milijardu dolara mjesečno, i ne bi garatovalo promjenu stanja na terenu koja bi dovela do okončanja sirijskog građanskog rata.

AP zaključuje da bi to značilo da bi američki angažman mogao da se prolongira u nedogled.

Pentagon je već tu lekciju naučio u Iraku, kada je poslije Zalivskog rata 1991. uspostavio zonu zabranjenih letova iznad sjevernog Iraka kako bi zaštitio iračke Kurde i još jednu iznad južnog Iraka da bi zaštitio šiite. Obje zone američke vazdušne snage obezbjeđivale su u narednih 12 godina, sve do invazije na Irak 2003.

Stvaranje takve zone iznad Sirije, ocijenjuje AP, moglo bi da dovede do direktne konfrontacije sa jednom od najvećih bliskoistočnih protivvazdušnih odbrana, koja je posljednjih godina ojačana najmodernijim ruskim sistemima.

Sirijci posjeduju zemlja-vazduh rakete, kao i hiljade protivavionskih pušaka.

Moskva je prošle godine razljutila Vašington kada je potvrdila da će prodati Siriji svoje S-300 protivavionske rakete, koje mogu da izvrdaju tehnologiju presretanja.

AP navodi da je jedna od opcija za SAD, da bi izbjegla sve ove probleme, i da postigne sporazum sa sirijskom vladom, te da se zajednički bore protiv ekstremista Islamske države.

Obama je, međutim, to isključio zbog liste zločina protiv čovječnosti i kršenja ljudskih prava civila koje je počinila Vlada iz Damaska, tako da će Vašington morati da traži alternativni pristup, ocijenjuje AP.

RSE