ENG
Odluka britanskog Visokog suda u vezi s policijskom upotrebom tehnologije prepoznavanja lica u realnom vremenu predstavlja udar zagovornicima zaštite privatnosti ali i izazov budućim zakonodavcima u isticanju jasnijih pravnih smjernica i definisanju zaštitnih mjera naročito zbog policijskih testiranja oko digitalnog nadzora širom Evrope, pišu svjetski mediji.
Pravni presedan
U jednoj od prvih tužbi o vladinoj upotrebi tehnologije prepoznavanja lica u realnom vremenu, britanski sud je u srijedu presudio da je prihvatljivo da policija koristi taj sistem i da se time ne krše pravo na privatnost niti ljudska prava, piše Njujork tajms (The New York Times).
Slučaj pažljivo prate službe za sprovođenje zakona, organizacije za zaštitu privatnosti i vladini zvaničnici, zato što nema puno pravnih presedana o upotrebi kamera u javnom prostoru koje u realnom vremenu mogu skenirati lica ljudi i pokušati da ih identifikuju preko fotografija iz baze osumnjičenih. Dok je tehnologija brzo napredovala, s mnogim kompanijama koje razvijaju sisteme koje mogu koristiti policijska odjeljenja, zakoni i propisi se sporo razvijaju, ukazuje list.
Visoki sud je odbacio slučaj koji je pokrenuo Ed Bridžis (Bridges) iz Kardifa, smatrajući da su njegova prava prekršena time što je policija Južnog Velsa koristila prepoznavanje lica. Bridžis je tvrdio da je sniman bez dozvole u najmanje dvije prilike – kada je bio u kupovini i kada je prisustvovao političkom skupu. Sud je pak odlučio da policija ima “dovoljnu legalnu kontrolu” za sprječavanje neprikladne upotrebe tehnologije, uključujući brisanje podataka osim ako se ne tiče osobe identifikovane s liste traženih.
U Velikoj Britaniji tehnologiju koristi policija Južnog Velsa i londonska policija. U SAD, najmanje pet policijskih odjeljenja tvrdilo je da koristi prepoznavanje lica u realnom vremenu, da je kupilo tehnologiju koja to može raditi ili izrazilo želju da je kupi, pokazuju studija Univerziteta Džordžtauna iz 2016.
Bridžes, kojim ima podršku organizcije Liberti (Liberty) za zaštitu privatnosti, najavio je žalbu na odluku suda. Na odluku Visokog suda se može uložiti žalba Vrhovnom sudu, a neki vjeruju da će slučaj o prepoznavanju lica na kraju završiti na najvišim sudovima u Evropi, kao što je Evropski sud za ljudska prava, napisao je Njujork tajms.
Evropska komisija i jasnije smjernice
Odluka suda u Velikoj Britaniji da podrži policiju u postupku o korištenju tehnologije prepoznavanja lica, udar je zagovornicima zaštite privatnosti čime je, u borbi za ograničenja policijskog nadzora, Veliki brat upravo dobio rundu, piše briselski portal Politiko (Politico).
Odluka, koja je prva na evropskim sudovima, nanosi aktivistima koji smatraju da sve češće policijsko korištenje tehnologije prepoznavanja lica u realnom vremenu može negativno uticati na demonstrante i u konačnici predstavlja prijetnju demokratskim slobodama.
U vrijeme kada su demonstranti u Hong Kongu snimani kako obaraju “tornjeve” za prepoznavanje lica u nastojanju da izbjegnu otkrivanje i hapšenje, presuda sugeriše da sudovi u Velikoj Britaniji i drugim dijelovima Evrope možda ne stoje na putu daljeg takozvanog policijskog tehnološkog eksperimenta širem Evropske unije.
Reagujući na presudu, britanska Kancelarija povjerenika za informacije upozorila je na rizike primjene tehnologije koju naziva “nametljivom” ističući da će uzeti u obzir zaključke suda prilikom formulisanja novih smjernica za policiju o upotrebi sistema automatskog prepoznavanja lica.
Drugdje u Evropskoj uniji organizacije za praćenje zloupotrebe privatnosti također će obratiti pažnju na presudu, ističe Politiko. Od srednjih škola u Francuskoj do fudbalski stadiona u Kopenhagenu i željezničke stanice u Berlinu, policija nastavlja sa sličnim tehnološkim eksperimentima, što tjera aktiviste, zakonodavce i službenike Evropske komisije da istaknu jasnije smjernice o tome kako se alati mogu rasporediti i kakve zaštitne mjere policija mora osigurati zbog privatnosti.
Opasnost distopijske tehnologije
Odluka Višeg suda u Kardifu o korištenju tehnologije prepoznavanja lica dolazi u vrijeme kada gradonačelnik Londona propituje ulogu gradske policije u dijeljenju informacija koji se vežu za građevinski projekat i vlasnike nekretnina u naselju Kings Kros (King’s Cross), piše list Gardijan (The Guardian).
Zapravo, presuda je izrečena istog dana kada je gradonačelnik Londona Sadik Kan (Sadiq Khan) priznao da je londonska policija koristila softver za prepoznavanje lica u naselju Kings Kros u centru Londona između 2016. i 2018., dijeleći neke fotografije s kompanijom koja je vlasnik nekretnina.
Prošlog mjeseca kompanija za nekretnine u Kings Krosu je priznala da su do 2018. godine koristili softver za prepoznavanje lica u dvije ulične kamere iz razloga “javne sigurnosti”, ali nakon negodovanja javnosti rekli su da su odustali od planova za šire postavljanje kontroverzne tehnologije.
Tehnologija prepoznavanja lica pronalazi lica u gomili i upoređuje ih sa popisom slika koji može sadržavati osumnjičene, nestale i osobe od interesa za policiju. Kamere skeniraju lica u velikim gužvama na javnim mjestima kao što su ulice, trgovački centri, fudbalska gužva i muzički događaji poput karnevala Noting hil (Notting Hill), napisao je Gardijan.
Reagujući na presudu o upotrebi tehnologije prepoznavanja lica u realnom vremenu, Megan Golding (Goulding), pravnica organizacije Liberti, rekla je da je vrijeme da vlada prepozna opasnost koju ova distopijska tehnologija predstavlja “za naše demokratske vrijednosti i zabrani njenu upotrebu”.
Tehnologija policijskog nadzora u rukama privatnika
Londonski Kings Kros je nastavio da razvija korištenje sistema prepoznavanja lica od prije tri nedelje, čak i nakon što je javnost uznemirena zbog sistema nadzora u tom dijelu Londona, piše Fajnenšl Tajms (The Financial Times) ističući da su planovi zaustavljeni tek nakon što su regulatorni organi intervenisali, odnosno pokrenuli službenu istragu 15. avgusta.
Kings Kros Central Limited Partneršip (Central Limited Partnership) – vlasnik zemlje kojeg podržava grupa Argent, koja razvija taj program – tvrdi da nema “planova” za ponovno uvođenje prepoznavanja lica u naselju Kings Kros. No, u pismu grdonačelniku od 14. avgusta, Robert Evans, izvršni direktor kompanije Kings Krosa je tvrdio da je u procesu postavljanja novog sistema prepoznavanja lica i da informacije neće dijeliti sa trećim licima mimo britanske gradske policije.
Međutim, londonska policija tvrdi da nema zvanično partnerstvo s Kings Krosom, da nije imala koristi od bilo kakvog ispitivanja tehnologije prepoznavanja lica u tom dijelu grada, te da nema sporazum o razmjeni podataka sa investitorom imovine.
Prema ocjeni BBC-ja, u pismu upućenRSEom londonskom gradonačelniku 14. avgusta se jasno vidi da je Argent već bio “u procesu instaliranja” nadograđenog sistema, iako su poslije izjavili da “ne planiraju ponovo uvesti bilo kakav oblik” tehnologije prepoznavanja lica na lokaciji.
“Apsolutno je skandalozno da se ovo događa, očito u tajnosti, u centru Londona već godinama”, komentarisala je Silki Karlo (Silkie Carlo) iz grupe za privatnu kampanju Big Broder Voč (Big Brother Watch).
Kodeks prakse nadzornih kamera londonskog gradskog ureda kaže da “mora postojati što veća transparentnost u korištenju sistema nadzornih kamera” i “da svaka upotreba prepoznavanja lica ili drugih sistema prepoznavanja biometrijskih karakteristika mora biti jasno opravdana”.
Ovaj kodeks napravljen je kako bi se riješile ranije zabrinutosti oko organizacija iz privatnog sektora koje s policijom dijele pristup tehnologiji nadzora, ukazuje BBC.
