Nacionalistički kurs Mađarske: Orbanova bolest

Povezani članci

• Demokrate uložile prvi službeni zahtjev za opoziv Trumpa
• Pao ruski avion sa 200 putnika na egipatskom Sinaju
• Rusija osudila potporu Europe ukrajinskoj oporbi
• Kažnjavanje Rusa po drakonskom zakonu za ‘diskreditovanje’ oružanih snaga
• Erdoan pozvao na reviziju Dejtonskog sporazuma
• Smanjene zaštićene oblasti
  Trumpov beskrupulozan napad na prirodu

REUTERS: Mađarski premijer Orban: Ubjeđeni evroskeptik

On širi strah od izbjegliva i ocrnjuje “liberalnu blabla – Evropu”: mađarski nacionalistički premijer Viktor Orban vidi u aktuelnoj krizi svoju šansu. U Srednjoj i Jugoistočnoj Evropi njegov model je dobro primljen.

Piše: Keno Verseck
Preveo i uredio: Ešref Zaimbegović

U jednom malom selu pokraj Balatona mađarski premijer Viktor Orban najavljuje s vremena na vrijeme  istorijske misije. Mjesto se zove Kötcse – ovdje se svake godine sakuplja mađarska nacional – konzervativna elita bez prisustva javnosti. To nazivaju piknik građana.

Na pikniku u septembru 2009. Orban je naprimjer obećao da će u Mađarskoj stvoriti sistem sa jednom “centralnom političkom silom” – mišljeno je pritom na dugoročnu vladavinu njegove partije Fidez.

Nakon što je Orban svoju domovinu u proteklim godinama radikalno preuredio sada su na redu Evropa i EU. Orban je na ovogodišnjem pikniku građana 5. septembra rekao da izbjeglička kriza nudi veliku šansu da se u Evropi okonča “epoha liberalnog blabla” i da se na kontinentu etablira hrišćanski nacionalkonzervativni sistem vrijednosti.

To ne treba pomiješati sa vrijednostima normalnih evropskih konzervativaca, koji su ustvari liberali. Orban zahtijeva da Evropa mora štititi svoju etničko – kulturalnu zajednicu  što za posledicu ima zatvaranje granica i kompletno zaustavljanje doseljavanja.

Mađar je već odavno ubjeđeni evroskeptik. Dosada su njegovi antievropski govori imali u većem dijelu unutrašnjopolitičku funkciju. Međutim on sada vidi svoju najavu borbe za liberalnu Evropu kao “dugogodišnji program”.

Koliko to ozbiljno misli pokazao je Orban u svome najnovijem nastupu na radiju prije jedne sedmice: On smatra da, obzirom na opasnost od terora, Evropa treba manje evropskih a više nacionalnodržavnih rješenja. O osnovnim ugovorima  EU se zbog toga mora ponovo pregovarati. Između ostaloga i zbog toga što su rovovi između evropskih vođa i evropskih građana sve dublji.

Povećano divljenje za Orbana

“Orban se u međuvremenu vidi kao poltičar na prvoj liniji fronta Evrope koji neuspješnom zapadnom modelu suprotstavlja uspješan politički, socijalni i gospodarski program”, kaže mađarski publicista i ekonomski stručnjak László Lengyel. “Orban vjeruje da je na glavnom putu istorije a da je Zapad u slijepoj ulici. Svoj model nudi on od Poljske do Bugarske i nada se da bi taj model bio koristan i u francuskoj, italijanskoj pa čak i u američkoj varijanti”.

Doduše zajednička istočnoevropska inicijativa za reformu EU u smislu koji zastupa Orban do sada ne postoji. Međutim od početka izbjegličke krize, a posebno od napada u Parizu, širi se od Baltika do Bugarske jaki evroskepticizam. Istočnoevropski političari osim toga ispoljavaju povećano divljenje za Orbana i njegovu najavu borbe sa EU.

U Poljskoj nova nacional – konzervativna vlada politički preuređuje zemlju prema Orbanovom receptu. Istovremeno nova premijerka Poljske Beata Szydlo odbija evropske izbjegičke kvote – sigurnost Poljske ima prednost pred prihvatanjem izbjeglica izjavila je u sali vlade sa novinarske  konferencije iz koje je bila odstranjena zastava Evrope.

Češki predsjednik Miloš Zeman, poznat po svojim tiradama protiv EU, muslimana i izbjeglica nalazi da je evropska kritika na držanje Češke u izbjegličkoj krizi “moderno ispiranje mozga” i zabranjuje da se češkom narodu nameću “diktati spolja”. Čak i vodeći političari srednjolijeve koalicije, među njima i socijaldemokratski premijer Bohuslav Sobotka, predbacuju EU da nije u stanju štititi svoje granice.

U susjednoj Slovačkoj Robert Fico, lijevičarski nacional-populistički premijer ne prihvata izbjegličke kvote EU. Između ostalog Fico bi htio paušalno nadgledati muslimane u zemlji. Novi antiteroristički zakon, koji je usvojila vlada a o kome treba da raspravlja parlament ove sedmice, jako će ograničiti osnovna prava za one koji su sumnjivi. Sigurnost iznad svega.

“Puno drugih nacionalističko – populističkih modela pored Orbanovog”

“Fico je u mnogome saglasan sa Orbanom”, kaže slovački politolog Juraj Marusiak. “U svakom slučaju on želi da izbjegne izolaciju unutar EU i zato neće da doprinosi polariziranju. Na drugu stranu neće se suprotstavljati Orbanu.”

Simpatije za Orbana dolaze i od nacionalno – konzervativnih partija i vladinih političara iz Slovenije, Hrvatske, Rumunije i Bugarske. Viktor Orban može se radovati – u svakom slučaju on vjeruje a to je naglasio u intervjuima poslednjih sedmica, da su mnogi evropski predsjednici vlada njegovog mišljenja ali jednostavno se suzdržavaju da to javno kažu.

“Orbanova antievropska inicijativa neće se bezuslovno slijediti u Istočnoj Evropi”, komentira László Lengyel osjećaje u regionu, “ ali će se eksperimetirati sa sličnim rješenjima – pored Orbana postoji mnogo drugih ružnih nacional – populističkih modela. Možda ćemo to sve jednoga dana zvati Orbanova bolest.”

spiegel.de