ISIL-ovo ubijanje prošlosti (III): Uvod u kulturni varvarizam

Povezani članci

• Dvadeset godina američkog ‘vječnog rata’ u Afganistanu
• Donald Tusk potvrdio dogovor o ostanku Britanije u EU
• NAJVEĆE DRŽAVE EU BOJKOTIRALE ESTONSKU KONFERENCIJU O KOMUNISTIČKIM ZLOČINIMA
• »Istina o Makedoniji«
• Ujedinjena Evropa?
• Jedanaestero poginulih i 45 nestalih u jakim kišama u Japanu

Rat protiv terorizma stvorio je terorizam neslućenih razmjera.

Piše: Boško Jakšić-Al Jazeera

Prema salafijskim gledištima, originalna islamska učenja treba da budu očišćena od svih inovacija, revizija, devijacija ili politeizma, koji su u proteklim vekovima postepeno “zamaglili” Kur’an i Sunnu. Zalažu se za izvornu, sasvim redukovanu interpretaciju vere, bez daljih naučnih, teorijskih ili drugih posredovanja u tumačenjima.

Zasnovan na rigidnosti i oštrini, salafizam je najprivlačniji u slabo razvijenim islamskim sredinama, posebno u onima koje su spremne na obračun sa “jeretičkim” persijskim (šiitskim) i turskim (sufijskim) “devijacijama” istinske islamske vere.

Salafujski prozelitizam i njegove interpretacije koje organizacija Islamska država Irak i Levant koristi nesumnjivo su ekstremističke zbog brutalnosti, ali ne i nove. Još u 13. veku bilo je pokušaja da se do jedinog i pravog tumačenja islama dođe proučavanjem prve tri generacije “salafa”.

Zahtevi za povratak islamskim principima i praksi kakvi su postojali u vreme Božjeg poslanika Muhammeda i “Pobožnih predaka” (Salaf al-Salih) iz prve tri generacije muslimana, salafizam – danas verovatno najbrže razvijajući trend unutar muslimanskog sveta – u praksi izvitoperuje veru.

Islam čuva spomenike

Kada ruše statue paganskih bogova, pripadnici ISIL-a uništavanje pravdaju Kur’anom i podsećanjem da je poslanik Ibraham (Abraham) bio poznat po tome što je uništio idole kojima su služili pripadnici njegovog plemena, pa je zbog toga bio osuđen na smrt, a potom ga je Bog spasao jer je učinio pravu stvar. “Pravi muslimani” slede primer poslanika Muhammeda, tvrde konzervativni tumači islama i podsećaju na salafističko učenje, koje je inspirisao rani islam.

“O, muslimani, ovi artefakti iza mene bili su idoli i božanstva kojima su se, umesto Allahu, klanjali ljudi koji su živeli vekovima unazad”, govori u kameru vandal koji je uništio asirskog bika. “Takozvani Asirci i Akadajeci i drugi klanjali su se bogovima rata, poljoprivrede i kiše i nudili im žrtve. Naš poslanik naredio nam je da uklonimo sve te statue, kao što su i njegovi sledbenci učinili kada su osvajali nacije.”

Činjenica je da je poslanik Muhammed uništio paganske idole u Kaabi. Ali, to se događalo u vreme kada su ti idoli u mestu rađanja islama predstavljali direktnu opasnost novoj veri, kada su kultovi tih božanstava bili pretnja zajednici muslimana u stvaranju.

Islam je od tada aktivno ohrabrivao očuvanje velikih spomenika, bez obzira da li pripadaju pre-islamskim vremenima. Piramide i Sfinga u Gizi služile su kao podsećanje da Božija volja nadilazi istorijske promene. U Zlatnim vremenima kalifata, vremenima koje ISIL pokušava da obnovi, islam je bio religija otvorena za učenje od drugih kultura, vera, spomenika…

Kalifi – pravi kalifi, a ne opskurni vođa ISIL-a – nisu naređivali uništavanje spomenike, paljenje knjiga. Štaviše, prikupljali su rukopise od hinduističkih pagana, egipatskih Kopta ili grčkih filozofa, kako bi se prevodili na arapski.

Nove mape i imena gradova

Pripadnici ISIL-a se u svojoj interpretaciji drže tumačenja da postoje dva perioda istorije: prvi, Jahiliyah (vreme “neznanja božanske mudrosti”, period pre otkrovenja Kur’ana Verovesniku Muhammedu) i kasniji period, islam (vreme prosvećenja). Ali, za razliku od većinskog tumačenja vere, ISIL prisustvo istorijskog, kulturnog ili verskog nasleđa drugih smatra pretnjom.

Arheološka nalazišta koja ISIL uništava pripadaju eri Asiraca, Vavilonaca, Persijanaca, Rimljana. Vremenima pluralističke prošlosti saživota sa hrišćanima, Haldejcima, Yazidima i drugim manjinama sa kojima ISIL ne deli nikakvo nasleđe.

Uništavanje crkvi i spomenika nije jedina taktika ISIL-a. Crtaju se nove mape, menjaju imena gradova. Sirijsko mesto Deir al-Zour na arapskom sadrži reč Deir, manastir, kao referencu svog hrišćanskog nasleđa. Pripadnici ISIL-a ga zovu Wilayet al-Khair, Oblast dobrote.

Pripadnici ISIL-a identifikovali su se sa prvim generacijama posle Poslanika. Smatraju se “najčistijim”, blagoslovenim da tumače Allahove zapovesti, kvalifikovani da stvore novi kalifat. Ironija je sudbine da ISIL-ovi vandali smatraju da su prosvećeniji od poslanika, njegovih savremenika, od svih budućih vladara i učenjaka vere. Uvereni su da je samo njihova interpretacija opasnosti od politeizma ispravna.

Kada je nekih pola veka posle smrti Poslanika u Siriji i Iraku izbila pobuna robova, vladari su bili zaprepašćeni: “Ti robovi su naš plen. Dao nam ih je Allah.” Poruke preko tvitera pripadnika ISIL-a iz sirijskog grada Raqqa, nezvanične prestonice ISIL-ovog kalifata, odišu istim tonom: “Yazidi su naš plen, naši robovi.”

Duhove je teško vratiti u bocu

Ortodoksni verski autoriteti muslimanskog sveta su zbog ovakvih interpretacija vere suočeni sa problemima sličnim onima koje je u 16. veku imala Katolička crkva sa protestantskom reformacijom: duhove salafizma teško je vratiti u bocu.

Radikalni puritanizam ISIL-a je jedno, ali predstavljanje kalifata kao obnove ranog islama navodi na pogrešan trag. Malo je sličnosti između represivnog režima uspostavljenog na delovima Iraka i Sirije i islamske države srednjeg veka, koja je, recimo u Španiji, ispoljavala visok stepen tolerancije.

Tvrdi se da je Poslanik jednom upozorio da je njegov narod osuđen da se pocepa u 73 frakcije, od kojih će sve, sem jedne, završiti u paklu. Ko će, često su se pitali muslimani, otići do raja? ISIL, kao i mnoge druge islamske sekte tokom islamske istorije, veruju da znaju odgovor.

Uništavanje osam milenijuma stare mesopotamske civilizacije počelo je, međutim, mnogo pre nego što su se pripadnici ISIL-a prvi put 2013. godine pojavili na radarima zapadnih medija. Počelo je još marta 2003. godine američkom invazijom na Irak. Isprovocirani rat je od Iraka stvorio “propalu državu”, na čijim je ruševinama stvoren vakuum moći koji je i omogućio nastanak ISIL-a. Rat protiv terorizma stvorio je terorizam neslućenih razmera.

Zar u vremenima okupacije američke trupe, a potom i poljski vojnici, nisu naneli ozbiljne štete Babylonu? Po drevnim ulicama “kolevke civilizacije” građeni su vojni logori, a rotori helikoptera izazvali su rušenje hramova. Po antičkim zidovima osvanuli su grafiti u stilu “Nedostaješ mi, slatka”.

Neznanje i glupost

Potom su vojnici sistematski ispraznili lokalni muzej u gradu koji je po firmi vojnih kontraktora odgovornih za logor nazvan “Viseći vrtovi Halliburtona”.

John Curtis, direktor odeljenja za Bliski istok u Britanskom muzeju, bio je zgranut “neznanjem i glupošću”. “Ovo je kao da ste podigli vojni logor pored Velike piramide u Egiptu, ili oko Stonehenge u Velikoj Britaniji.”

Požar u aprilu 2003. godine uništio je Nacionalnu biblioteku u Bagdadu, 70 odsto inventara univerzitetske biblioteke u Basri, trećinu Univerzitetske biblioteke u Mosulu. Oko 15.000 predmeta pokradeno je iz Nacionalnog muzeja u Bagdadu, uključujući nakit, keramiku, skulpture i svetski poznatu masku od mermera iz 3.100 godine stare ere. Šteta je procenjena na deset milijardi dolara. “Stvari se događaju”, lakonski je komentarisao tadašnji američki sekretar za odbranu Donald Rumsfeld.

Bio je to uvod u kulturni varvarizam, koji će uslediti pojavom Islamske države Irak i Levant.