Pad dva Boinga 737 Max u Indoneziji i Etiopiji „Ovaj avion su razvili klovnovi koje su kontrolisali majmuni“

Povezani članci

• SAD: Lideri u Senatu usaglasili stavove oko budžeta
• Makedonija: VMRO DPMNE proglasila referendum ‘velikim falsifikatom’
• Italija: Izglasano povjerenje Matteu Renziju
• Venecuela: Maduro ‘može dobiti amnestiju’
• Sirija: Stupa na snagu američko-ruski sporazum o prekidu borbi
• Pucnjava u saveznoj američkoj državi Georgia, ranjeno devet maloljetnika

Start einer Boeing 737 Max (Archiv): Mitarbeiter sollen versucht haben, ein Pflichttraining am Simulator zu verhindern

Lindsey Wasson/ REUTERS

U debaklu oko upotrebne dozvole za Boing 737 Max su prema medijskim izvještajima isplivali novi, opterečujući detalji. Oni pokazuju kako su zaposleni pokušavali da manipulišu sa nadzornim uredima.

Piše: Julia Merlot– Spiegel.de

Preveo i prilagodio: Ešref Zaimbegović

Prema jednom izvještaju Washington Post pokazuju interni dokumenti i protokoli razgovora (chat protokola) proizvođača aviona Boing da su zaposleni razgovarali o pokušajima manipulacije kod dozvole za model 737 Max. Preduzeće je dokumenta očigledno predalo Kongresu. Tamo političari istražuju na kojoj bazi je američki ured za vazduhoplovstvo FAA izdao dozvolu za ovu mašinu.

Nakon pada u Indoneziji i Etiopiji u oktobru 2018. i martu 2019. Boing je pod sumnjom da je vršio uticaj na rezultate procesa izdavanja dozvole za avion.Sada objavljeni dokumenti to potvrđuju.

„Meni zataškavanje iz prošle godine još nije bog oprostio“, pisao je jedan saradnik u vijesti iz 2018. Drugi razgovor dva radnika iz 2015. završava se slijedećim rečenicama: “To je ono šta će regulacioni ured dobiti ako pokuša da nam stane na put. Oni spriječavaju razvoj.“

Očigledan pokušaj da se spriječi trening na simulatoru.

2017. pisao je jedan drugi saradnik koji je očigledno znao o problemima sa manipulacijama: „Ovaj avion su razvili klovnovi koje su kontrolisali majmuni.“ Boing je označio sadržaj dokumenta kao „potpuno neprihvatljiv“. On ne odslikava to šta Boing kao preduzeće mora biti.

U razgovorima dijelom se radi i o pitanju da li piloti treba da budu školovani na simulatoru za letove sa ovim modelom. Boing je ciljano pokušavao da spriječi da takav trening bude obavezan – vjerovatno i zbog toga što bi to koštalo kupce.

Više od sto stranica dokumentacije sadrži mejlove glavnog test pilota (Chief Technical Pilot) za 737 Max u kome on naglašava koliko je važno da se spriječi propis za trening u simulatoru.

 „Boing neće dozvoliti da se to desi“, stoji u jednoj vijesti iz marta 2017. koju je on poslao na više kolega. „Mi ćemo se sukobiti sa svakim nadzornim uredom koji pokušava to postaviti kao zahtjev.“ U junu 2017. on je očigledno ubijedio jednu, u dokumentima neimenovanu, vazduhoplovnu firmu da odustane od treninga u simulatoru i slavio je svoj uspjeh mejlom. „Izgleda kao da je moj Jedi trik opet funkcionisao!“

Kod dozvole za Max 8 konačno je propisan trening na kompjuteru. U međuvremenu Boing je napravio zaokret: U srijedu je koncern saopštio da piloti 737 Max 8 prije povratka u kabinu sada ipak  trebaju prvo vježbati na simulatoru. Međutim još važi zabrana startovanja za ovaj tip aviona. Špekuliše se da bi mogao opet startovati u proljeće.

Otkriven problem sa kablovima

Međutim otkrivaju se stalno novi tehnički problemi. Nadavno je “New York Times” izvjestio o problemima sa kablovima sa čijom pomoći se upravlja sa repom mašine. Prema tome Boing sada ispituje da li kablovi leže preblizu jedan drugom i da bi mogli izazvati kratki spoj. FAA je već u decembru o tome informisana.

U centru aktuelne istrage i dalje stoji uređaj protiv naglog podizanja Max8. Takozvani MCAS sistem treba ustvari spriječiti da pilot kod startovanja nenamjerno podigne nos Max8 tako visoko da dođe do opasnog prekida strujanja na krilima. Ako se avion penje suviše strmo tehnika sama preuzima upravljanje visinom i spušta nos aviona.

Prema istražnim izvještajima o padovima u Indoneziji i Etiopiji sistem je kod nesreće pogrešno reagovao i spuštao je neprekidno nos protiv volje pilota. Prilikom padova poginulo je ukupno 346 ljudi.