Zašto je Huso pucao u sat?

Povezani članci

• Sedmica njemačkog filma u Mostaru
• SCENOGRAF ANGAŽIRANOG PROSEDEA
• Posljednje ljeto Jugoslavije
• Cannes pozvao na oslobađanje iranskog reditelja
• Povratak filozofije
• Emma Goldman – Najnasilniji element društva je neznanje

Tog trenutka mi je došlo u glavu da jedino sat radi u ovoj zgradi. Pomislio sam da ne treba ni sat da radi ako niko drugi ne radi!

Jedne zime, prije šest decenija, u čekaonici Željezničke stanice u Doboju ugledao sam čovjeka, golog do pojasa, sa malom sjekirom u rukama. Hodao je po prostranoj čekaonici, koja je u to doba imala parno grijanje, pomalo nervozno i unezvijereno, ali mirno. Ubrzo je taj čovjek nestao, i tek godinu-dvije kasnije saznao sam da je bio nezaposlen i tražio posao kako bi prehranio sebe i suprugu i imao krov nad glavom. Desilo se da je dobio posao u Gradskoj upravi, to jest u Opštini u Doboju kao noćni portir i tu savjesno radio nekoliko godina. 

Jedne noći negdje pred zoru u Doboju su odjeknula tri pucnja. Pošto sam stanovao blizu opštinske zgrade, čuo sam pucnjavu i uplašio se. Šta se desilo? Noćni portir Huso Junuzović, tako se zvao onaj čovjek koga sam prvi put ugledao u čekaonici Željezničke stanice u Doboju, ispalio je ta tri hica u samoj zgradi Opštine! Milicija je brzo došla, razoružala Husu, podnijela krivičnu prijavu. Zatražen je i ljekarski pregled na kome je ustanovljeno da Huso Junuzović ima i mentalnih problema i da ga treba poslati u invalidsku penziju. Tako je i bilo. Nakon toga sreli smo se jednom u Parku narodnih heroja, upitao me je da li bih htio da napišem nešto o njegovom slučaju i mirnom životu u penziji. Počeli smo razgovor i ja sam ga upitao zašto je te noći pucao, da li je postojao neki stvarni razlog za takav čin.

– Ne mogu to ni sam objasniti, nešto se u meni prelomilo, kao da nisam više bio onaj Huso koji savjesno radi svoj posao – počeo je svoju ispovijest Huso Junuzović.  – Uzeo sam pušku i ispalio tri metka, i to u sat,  u vrata i u plafon. Srećom, milicija je brzo došla i smirila me.

– Zašto si u portirnici pucao u sat? – upitao sam.

– Nemoj se nasmijati; tog trenutka mi je došlo u glavu da jedino sat radi u ovoj zgradi. Pomislio sam da ne treba ni sat da radi ako niko drugi ne radi! U vrata sam pucao sa željom da se pucanj čuje i izvan zgrade i da mi može doći pomoć. Pucao sam i u plafon, prema nebu, ne bi li i Alah čuo da mi je potrebna pomoć.

Nisam ništa napisao, ali sam se ovih dana sjetio tog događaja kada sam pročitao da opštinski oci u Doboju hoće da sruše sadašnju zgradu Gradske uprave i naprave još veću i ljepšu. Želja je, kažu, da se okupe sve opštinske službe koje su razbacane na deset lokacija! Deset lokacija! Pored onako velike zgrade Gradske uprave ćate su na još devet lokacija! Sadašnja zgrada gradske uprave napravljena je  pedesetih godina 20. vijeka za potrebe tadašnjeg sreza i opštine Doboj, to jest za sresku i opštinsku administraciju. Godine 1965. ukinuti su srezovi u Bosni i Hercegovini i zgrada je pripala samo opštinskoj administraciji. Tako su sve službe smještene u jednu zgradu, samo je Uprava prihoda bila na drugoj lokaciji u gradu. Skupština opštine imala je sve službe za opsluživanje građana, dovoljno kancelarija i kabineta, kao i salu za sjednice i dogovore predstavnika opštinske vlasti, tako je bilo do kraja osamdesetih godina dvadesetog vijeka. Grad je imao oko trideset hiljada stanovnika i ćate su bile u jednoj zgradi.

Izgradnju nove zgrade Gradske uprave najavio je gradonačelnik Boris Jerinić, obrazlažući da je potrebna nova, savremena, veća, funkcionalnija opštinska kuća. Zašto? Broj stanovnika u Doboju je gotovo isti kao i pred rat. Otkuda sada potreba za većom zgradom? Šta to znači: povećanje broja administrativnog osoblja kojeg je i onako previše? Ili su kancelarije za rukovodeće ljude sada možda tijesne za tako velike i važne funkcionere? Ne znam – samo se pitam. Uzgred, u izgradnju nove zgrade Gradske uprave treba da bude uloženo oko 28 miliona konvertibilnih maraka! Otkuda jednom siromašnom Doboju toliki novac za adminstrativnu zgradu? Kredit? Pomoć iz Banjaluke gdje ekonomisti upozoravaju da je Republika Srpska u minusu nekoliko stotina miliona konvertibilnih maraka? Nemam odgovora na to pitanje; jedino je sigurno da će to biti namireno iz poreza građana koji jedva sastavljaju kraj s krajem, gdje su cijene evropske, a plate afričke.

Sasvim je normalno da treba stvarati uslovi za još bolje funkcionasanje opštinskih službi pa i rukovodećih ljudi. Pitam se, ipak, ako već postoji tih 28 miliona, nije li, sada, korisnije i potrebnije da se izgradi odbrambeni nasip od poplava i divljanja rijeke Bosne koju treba očistiti i urediti njene obale. Prije sedam godina (2014) Bosna je katastrofalno poplavila Doboj čije se posljedice i danas osjećaju. Tada je poginulo desetak ljudi, a za to niko nije odgovarao. Doboj je jedan od rijetkih gradova dolinom rijeke Bosne čije obale nisu uređene niti kultivisane. Rijeke Bosna, Spreča i Usora spadaju među najzagađenije u Bosni i Hercegovini. Nije li za zdravlje ljudi preče očistiti rijeke, dovršiti nasip za odbranu od poplava i urediti obale triju rijeka. Tri rijeke – pa to je pravo bogatstvo, to je dar prirode! Pogledajte svoj grad i svoje rijeke, gospodo!

Most preko rijeke Bosne, koji povezuje grad sa Željezničkom stanicom i nekadašnjim drugim po veličini saobraćajnim čvorom u Jugoslaviji, toliko je zapušten i oronuo da nije sigurno prelaziti preko njega. Idemo dalje: gradske ulice su prljave i zapuštene, prašnjave, trotoari oštećeni; u centru grada, iza zgrada gdje su nekada poslovale dvije bivše banke, često se može vidjeti blato, a nekoliko nekadašnjih zanatskih i trgovinskih radnji na Zelenoj pijaci su ruglo grada. Fasade pojedinih zgrada su oronule, zapuštene, neokrečene i po nekoliko decenija. Pogledajte prvi izgrađani soliter – njegova fasada je crna i prljava. Ili zgrada bivše Gradske toplane – to je prolaz za vjetrove i kiše, stakla na prozorima polupana, stjecište beskućnika i korisnika droge. 

I sad nova vijest – gradska uprava iznajmljuje nekoliko automobila za potrebe rukovodećeg osoblja za nepunih milion maraka! Zar nije korisnije ta sredstva dati za poboljašnje uslova rada u školama, obezbijediti djeci besplatne udžbenike i makar jedan obrok dnevno? Kad sam prije sedam decenija išao u osnovnu školu, imali smo topli obrok, besplatno, i to samo četiri-pet godina nakon završetka rata!  

Početak izgradnje gradske uprave planiran je za septembar ove godine. I gradski čelnici su uporni: srušićemo sadašnju zgradu i graditi novu?! Pitanje koje traži odgovor: zar je toliko porastao broj ćata u gradskoj upravi u odnosu na stanje prije rata kada je broj stanovnika bio u gradu približno isti kao i sada?  A sada je broj stanovnika u opštini znatno manji nego prije tri decenije – oko 70.000 u odnosu na stotinu hiljada građana koliko ih je živjelo pred početak rata. Jer, formirana je nova opština Stanari, tako da je bilo logično da se u Doboju smanjuje broj ćata, a ne da se povećava. Uvjeren sam da je potrebnije da se dio sredstava predviđenih za rušenje i izgradnju nove zgrade uprave preusmjeri za obezbjeđenje boljih uslova za pacijente u sadašnjoj bolnici u kojoj se ponekad traži da ljudi donesu svoje pidžame i lijekove? Srećom, radovi na izgradnji nove bolnice teku prema planu.

Nekada je Huso Junuzović pucao u sat u portirnici na ulazu u gradsku upravu da upozori opštinske čelnike da je neophodno da se bolje i efikasnije radi u korist građana koji izdvajaju velike pare za opštinsku administraciju. Danas se izdvaja mnogo više sredstava za opštinske ćate nego prije rata, istina radi se nešto brže i efikasnije čemu je doprinijelo i ulaganje u osavremenjivanje rada.  Građani sada zaista brže ostvaraju svoja prava, ali to može biti još efikasnije i bez rušenja stare i izgradnje nove zgrade.

Nije mi na kraj pameti da bi neki novi Huso trebalo da zapuca u opštinski sat, ali je potrebno da se opštinski čelnici upozore da je, sada, neumjesno potrošiti blizu trideset miliona za novu zgradu i automobile. Kao da su se ugledali na državne ćate u Hrvatskoj i evropske birokrate koji su zajedno izdvojili stotine miliona evra za Pelješki most kako Hrvati ne bi morali prelaziti dva puta preko granice Bosne i Hercegovine kod Neuma na putu za Dubrovnik. Zar nije bilo jednostavnije primiti Bosnu i Hercegovinu u Evropsku uniju? Bosna i Hercegovina imala je prije desetak godina bolje uslove za Uniju nego Bugarska i Rumunija, koje su naprečac, kao i Hrvatska, postale članice evropske zajednice, uh, umalo ne rekoh članice NATO-a. 

Ne znam kako vi, ali ja smatram da Doboj sada ima mnogo prečih potreba nego što je nova zgrada gradske uprave! Pogledajte svoj dom i grad svoj, gospodo! Pogledajte taj svoj grad koji svakako zaslužuje da bude čistiji, ljepši i sigurniji za življenje!