Lažna rješenja za plastični otpad

Povezani članci

• Kako je London u posljednje četiri godine drastično poboljšao kvalitet zraka
• Zašto su siromašne zemlje mnogo više ugrožene od klimatskih promena?
• Požar iznad Mostara ugašen u toku noći, vatrogasne ekipe i dalje dežuraju na terenu
• Prošle godine u FBiH sakupljeno 2.512 tona e-otpada
• EK za zakon koji treba zaustaviti krčenje šuma
• Kako je suša u Njemačkoj progutala milijarde eura?

Foto: znanost.com

Životna sredina se suočava sa sve većim brojem problema, među kojima veliku pažnju privlači problem plastičnog otpada. Uz aktiviste širom svijeta, i veliki broj javnih ličnosti ukazuje na potrebu rješavanja ovog problema, koji predstavlja ozbiljnu prijetnju ne samo za životnu sredinu, nego i za ljudsko zdravlje. Ovo stvara pritisak na velike zagađivače plastikom, koji umjesto da se okrenu suštinskim promjenama, nude lažna rješenja za plastični otpad, koja samo donose nove probleme.

Spalionice se predstavljaju kao ekološko rješenje za problem otpada, gdje otpad jednostavno nestaje. Ova predstava je daleko od istine. Paljenjem otpada u atmosferu se emituju toksične materije, koje mogu biti kancerogene, narušiti endokrini i imuni sistem i izazvati oštećenje respiratornog sistema kod ljudi. Osim ovih materija, spalionice u atmosferu otpuštaju i velike količine CO₂, koji pogoduje klimatskim promjenama. Takođe, održavanje spalionica je jako skupo i neisplativo, čak i onda kada se one koriste za dobijanje električne energije. Spalionice podrivaju recikliranje i okretanje cirkularnoj ekonomiji.

Dobijanje goriva od plastike slično kao paljenje otpada, otpušta u atmosferu toksične materije i velike količine CO₂, a ovaj gas se otpušta i prilikom loženja ovako dobijenog goriva. Osim toga, dosadašnja iskustva pokazuju da ovaj proces nije isplativ i da je ekonomska korist mala u odnosu na ulaganja.

Hemijsko recikliranje plastike je još uvijek nerazvijena metoda, te u svijetu nema velikih industrijskih postrojenja za hemijsko recikliranje. Ipak, nezavisne studije pokazuju i da ovaj proces stvara toksične supstance i velike količine CO₂.

Pretvaranje plastike u materijale za gradnju ili puteve se na prvi pogled može činiti kao dobra ideja. Međutim, pokazalo se da ovi materijali otpuštaju u svoje okruženje mikroplastiku, koja privlači toksične supstance i može ući u lanac ishrane, a samim tim i u naše tanjire. Takođe, građevinski materijali napravljeni od plastike su lako zapaljivi.

Kompostabilna, bio-plastika se predstavlja kao ekološka alternativa plastici. Međutim, njen životni ciklus stvara veće količine gasova staklene bašte u odnosu na klasičnu plastiku koja se dobija od fosilnih goriva, dok sadrži slične nivoe toksičnih supstanci. Takođe, upitno je i koliko je kompostabilna, jer joj je potrebno i do godinu dana da se razgradi, osim ukoliko se ne podvrgne uslovima industrijskog kompostiranja.

Lažnim rješenjima za plastični otpad veliki zagađivači plastikom nastoje da nastave sa dosadašnjim praksama. Međutim, pravo rješenje je upravo u sistemskim promjenama. Sama proizvodnja plastike se mora drastično smanjiti u čitavom svijetu. Petrohemijska industrija neće dobrovoljno odustati od proizvodnje velikih količina plastike, tako da je neophodna izmjena legislative, poput zabrana na plastiku za jednokratnu upotebu, zabrana otvaranja novih i širenja postojećih postrojenja za izradu plastike ili porezi na njenu proizvodnju. Budućnost je u okretanju modelu cirkularne ekonomije, regenerativnom ekonomskom sistemu, u okviru kog se korištenje resursa, stvaranje otpada i korištenje energije značajno smanjuje. To se ostvaruje prije svega dizajnom i proizvodnjom proizvoda na takav način da im se maksimalno produži životni vijek, ali i održavanjem, servisiranjem i reciklažom. Model cirkularne ekonomije je potpuno suprotan od trenutno dominantne, linearne ekonomije.

Centar za životnu sredinu