Kako otapanje glečera može otvoriti Pandorinu kutiju virusa?

Izdvajamo

• Genetske analize uzoraka tla i sedimenata iz jezera Hazen, najvećeg slatkovodnog jezera na Arktiku, sugerišu da je rizik od prelijevanja virusa veći u blizini glečera koji se otapaju. Prelijevanje virusa znači da virus inficira novog domaćina prvi put.

Povezani članci

• Bosna i Hercegovina pristupa Sporazumu o zaštiti šišmiša u Evropi EUROBATS
• Generalna skupština UN-a usvojila rezoluciju o priznavanju prava na zdrav i održiv okoliš
• Recimo NE hidroelektranama na Vrbasu – drugi čin
• Aarhus centar: Spriječimo da naše rijeke budu “smještene u cijevi”
• Mostarci blokirali deponiju Uborak
• Park prirode Tajan je jedinstvena zelena oaza

Photo by Gaspar Zaldo/ pexels.com

Naučnici su nedavno oživjeli nekoliko velikih virusa koji su desetinama hiljada godina bili pokopani u zaleđenoj zemlji Sibira (permafrostu). Arktički glečeri tako bi mogli postati Pandorina kutija drevnih virusa.

Pandoravirus pronađen je 2013. u ledu Sibira. To je gigantski virus, drugi po veličini od svih poznatih virusa. Star je oko 48.000 godina i najstariji virus kojeg su naučnici ikada oživjeli.

Najmlađi od gigantskih virusa oživljenih iz sibirskog leda star je 27.000 godina. Ove viruse još nazivaju i ‘zombi-virusi’. Zašto?

Naime, posljednjih godina naučnici su počeli da otkrivaju drevne viruse zamrznute u permafrostu Arktika što je otvorilo pitanje da li treba da se otapaju i oživljavaju iako tehnički nisu živi, otuda i termin ‘zombi-virusi’, ali i da li u laboratorijama izvoditi dalje pretrage u vezi njihovog biološkog značaja?

Rizici koje nose ‘zombi-virusi’?

Tajne koje oni čuvaju o prošlosti, ali i moguće lakše razumijevanje njihove biologije što mogu postati otkrića budućnosti, kako piše magazin Impakter, neprocjenjive su, što zbog radoznalosti ali mnogo više zbog naučnog napretka.

Međutim, ono što se ne smije zanemariti je da su ti entiteti još uvijek relativno infektivni agensi i lako bi mogli da izmaknu kontroli. Ali, klimatske promjene i globalno zagrijavanje možda više ne ostavljaju izbor da li stare viruse ostaviti zaleđene jer topljenje leda na Arktiku i Antartiku drevne mikroorganizme dovodi u 21. vijek.

Najnovije otkriće ove vrste došlo je od grupe mikrobiologa i stručnjaka za permafrost koji su otkrili 13 “zombi virusa” iz drevnog permafrosta u Sibiru. Procjenjuje se da su ti virusi, koji su još uvijek zarazni, tamo bili zamrznuti gotovo 50.000 godina.

Drugo nedavno istraživanje navodi da nepoznati virusi mogu da spavaju zimskim snom u ledu glečera. Na primjer, prošle godine, istraživači Univerziteta Ohio i Sjedinjenim Državama objavili su da su našli genetski material 33 virusa od kojih je 28 nepoznato. Uzroci su uzeti sa Tibetanske visoravni u Kini. Na osnovu lokacije procjenjuje se da su nađeni virusi stari približno 15.000 godina.

Kako planeta nastavlja da se zagrijava, otapanje permafrosta oslobađa organske materije zamrznute vijekovima, gdje su i bakterije i virusi koji još uvijek imaju sposobnost reprodukcije.

Posljednje istraživanje uradila je grupa naučnika iz Francuske, Njemačke i Rusije. Virusi koje su otkrili su pored pandoravirusa je i pakmanvirus izvađeni iz sedam uzoraka sibirskog permafrosta.

Pod pretpostavkom da uzorci nisu kontaminirani prilikom vađenja, kako piše magazin The Conversation, što nije moguće garantovati, ovi virusi bi predstavljali održive viruse koji su se replicirali prije nekoliko desetina hiljada godina.

Održivi virusi otkrivani su i ranije u uzorcima permafrosta. Postoje studije koje govore o otkrivanju Pithovirusa i Mollivirusa.

U nacrtu studije koju još nisu revidirali i pregledali drugi naučnici, autori navode da je “legitimna zebnja od rizika drevnih viralnih čestica koje su ostale zarazne i koje se mogu vratiti u opticaj otapanjem slojeva permafrosta”.

Svi virusi otkriveni na ovaj način su gigantski virusi koji samo pogađaju amebe, ne utiču na sisare. Vjerovatnoća da bi mogli uticati na ljude veoma je mala.

Međutim, jedan takav veliki virus koji inficira amebe, nazvan Acanthamoeba polyphaga mimivirus, povezan je s upalom pluća kod ljudi. Ali ta povezanost još je daleko od dokazane. Stoga se ne čini da virusi uzgajani iz uzoraka permafrosta predstavljaju prijetnju javnom zdravlju.

Relevantnije područje koje zabrinjava je to što bi otapanje permafrosta moglo osloboditi tijela davno umrlih ljudi koji su možda umrli od zarazne bolesti i tako pustiti tu infekciju natrag u svijet.

Klimatske promjene bude viruse

Genetske analize uzoraka tla i sedimenata iz jezera Hazen, najvećeg slatkovodnog jezera na Arktiku, sugerišu da je rizik od prelijevanja virusa veći u blizini glečera koji se otapaju. Prelijevanje virusa znači da virus inficira novog domaćina prvi put.

Otkrića impliciraju da što temperature više rastu zbog klimatskih promjena, postaje izglednije da virusi i bakterije mogu da se odmrznu i inficiraju divlje životinje naročito, jer se njihove kretanje sve više pomjera prema polovima, piše The Guardian.

Izbijanje ozbiljne infektivne bolesti antraks 2016. godine na sjeveru Sibira od kojeg je umrlo jedno dijete i zarazilo najmanje sedam ljudi pripisano je toplotnom talasu u kojem je otopljeni permafrost na površinu izvukao leš irvasa. Prije ovoga posljednje izbijanje zaraze u regiji sjevernog Sibira registrovano je 1941. godine.

RSE