Preminuo Jovo Kapičić

Autor/ica 👤tačno.net 9.12.2013. u 20:33

Povezani članci

Beograd — Nekadašnji general Udbe i narodni heroj Jugoslavije Jovo Kapičić preminuo je u 95. godini života.

Kapičić je bio učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik i ambasador SFRJ u Mađarskoj i Švedskoj.

Kao zamenik ministra unutrašnjih poslova Jugoslavije, obavljao je komandne dužnosti vezane za Goli otok.

Rođen je 2. septembra 1919. godine u gradu Gaeti, u Italija, gde je tada bila velika baza izbegle crnogorske kraljevske vojske nakon Božićne pobune 1919. godine, protiv dinastije Karađorđević.

Goli otok je bio neophodan

Početkom 2010. godine Jovo Kapičić je ponovo dospeo u žižu javnosti povodom objavljivanja knjige “Goli otoci Jova Kapičića”, autorke Tamare Nikčević. Knjiga se sastoji od serije intervjua sa Kapičićem o Golom otoku i drugim kontroverznim temama jugoslovenske prošlosti. U ovoj knjizi Kapičić negira da je na Golom otoku bilo maltretiranja i ubistava zatvorenika, što je izazvalo burne reakcije javnosti.
On priznaje da je tamo bilo nevinih ljudi, ali napominje da su za to krivi sudski i drugi državni organi, a ne uprava zatvora: „Bilo je hapšenja bez kontrole. Čak trećina je bila nevino optužena. Država duguje izvinjenje tim ljdima”. Kapičić je ostao pri stavu da je Goli otok bio neophodan, u senci očekivane sovjetske invazije na Jugoslaviju.

Jovov otac Milo diplomirao je teologiju i bio je profesor bogoslovije, a 1918. crnogorski komita i član Crnogorske federalističke stranke. Pored Jova imao je još dvojicu sinova – Pavla i Vlada i kćerku Anku.

Jovo je odrastao na Cetinju gde je završio osnovnu školu i pet razreda gimnazije. U šestom razredu gimnazije bio je isključen iz škole zbog učešća u štrajku gimnazijalaca. Pošto je isključen bez prava na redovno školovanje u srednjim školama, morao je privatno da se priprema. Šesti, sedmi i osmi razred gimnazije i maturu položio je u kotorskoj gimnaziji.

Veoma mlad se uključio u omladinski revolucionarni pokret. Kao petnaestogodišak primljen je u članstvo SKOJ-a, 1934. godine, a dve godine kasnije i u članstvo Komunističke partije Jugoslavije.

Aprila 1941. godine, posle kapitulacije Kraljevine Jugoslavije, po zadatku Partije, upućen je u Crnu Goru gde, jula 1941. godine, postaje član Okružnog komiteta KPJ za Cetinje.

Kao član Okružnog komiteta, aktivno je radio na organizovanju prikupljanja oružja, formiranju gerilskih grupa, jačanju organizacije KPJ i opštim pripremama za ustanak.

Kao jedan od organizatora Trinaestojulskog ustanka u cetinjskom kraju, i član Okružnog komiteta KPJ, imao je vidnog uspeha u dizanju i razvoju ustanka, kao i u njegovom ponovnom oživljavanju krajem leta i u jesen 1941. godine.

Kada je, 21. decembra 1941. godine u Rudom, formirana Prva proleterska NOU brigada, u njen sastav je ušao i Lovćenski bataljon. Jovo je sve do oktobra 1942. ostao je u Prvoj proleterskoj, u kojoj se kao politički komesar više puta istakao: u Igmanskom maršu najpre je pomagao u nošenju oružja, a onda je na leđima nosio svoje iznemogle i promrzle drugove; a februara 1942, zajedno sa komandantom bataljona Perom Ćetkovićem, prešao je hladnu i brzu reku Neretvu.

Naročito se istakao u borbama s četnicima na sektoru Mojkovca i Kolašina.

I da znam, ne bih rekao gde je Draža

U Srbiji je tokom 2009-2010 vođena velika državna potraga za grobom Draže Mihailovića. Jovo Kapičić je tada izjavio: “I da znam, ne bih rekao gde je Draža”, da se od njega ne bi pravio kult ličnosti“. Nakon njegovih priča u javnosti o ubistvima četnika i nemačkih ratnih zarobljenika, u Srbiji se oglasilo čak i Tužilaštvo za ratne zločine, koje je reklo da će proveriti navode i da se niko ne može nekažnjeno hvaliti zločinima.

U borbi na Durmitoru, 3. juna 1942. godine, među prvima je upao među nekoliko stotina četnika, što je izazvalo paniku u njihovim redovima i bataljonu omogućilo da bez gubitaka izvrši zadatak.

Za ovaj podvig pohvaljen je od Vrhovnog komandanta NOV i POJ Josipa Broza Tita. Bio je među bombašima u borbama za Konjic i Livno, a oktobra 1942. godine postavljen je za zamenika političkog komesara Druge dalmatinske udarne brigade. Godinu kasnije postao je politički komesar Treće udarne divizije, a krajem 1944. godine i komesar Dvanaestog vojvođanskog korpusa NOVJ.

Posle oslobođenja zemlje obavljao je visoke dužnosti u resoru ministarstva unutrašnjih i inostranih poslova.

Kao general UDBE, iz Višegrada je koordinirao hvatanje Draže Mihailovića, a potom je bio upućen u Crnu Goru, gde je kao ministar unutrašnjih poslova, rešio pitanje oko 650 tadašnjih odmetnika.

Bio je prvi ministar unutrašnjih poslova NR Crne Gore, pomoćnik ministra unutrašnjih poslova FNRJ, ambasador u Mađarskoj i Švedskoj.

Nakon rezolucije Informbiroa, kao zamenik ministra unutrašnjih poslova Jugoslavije, Aleksandra Rankovića, bio je na komandnim dužnostima vezanim za Goli otok.

Prema raznim svedočanstvima, njegova uloga u ovom periodu je izrazito negativna:„Jovo Kapičić, tadašnji pomoćnik Aleksandra Rankovića, bio je zadužen za Goli otok. Ne samo za Goli otok, već i za ostale logore kojih je bilo sedam-osam. Jovo Kapičić je bio toliko moćan da su od njega drhtali svi upravnici. Od njega je zavisila sudbina ljudi. Mogao je da kazni, smijeni, pa čak i da pošalje na Goli otok ili naredi nečije linčovanje kako bi zaplašio ostale. O njemu se može govoriti kao o glavnom zlikovcu-izvršiocu Titovih i Rankovićevih zamisli“, napisao je Vlado Dapčević, bivši logoraš.

U vreme raspada Jugoslavije, početkom devedesetih, Kapičić se protivio Miloševićevoj “nacifašističkoj” politici i podređenoj ulozi Crne Gore u odnosu na Srbiju.

„Zahvaljujući srpskom nacionalizmu i Slobodanu Miloševiću, Jugoslavija se raspala u krvi i zločinima”, rekao je Kapićić.

U decembru 2011. su ga na ulici u Beogradu fizički napali i ozledili nepoznati počinioci.

Jovov sin Dragan, je poznati košarkaš, a unuk Stefan, glumac.

B92