Vitinka – do ekstra profita putem transfernih cijena

Autor/ica 👤Gerila.info 13.5.2020. u 08:48

Povezani članci

Kompanija Vitinka iz Kozluka eksploatiše velike količine mineralne vode koju onda prodaje svojoj kćerki firmi, po cijeni mnogo nižoj od realne, te po toj osnovi plaćaju koncesionu naknadu.

Priča o kompaniji Vitinka je priča o vjeri. O vjeri u uspjeh, vjeri u ljubav prema prirodi i vjeri da jedna lokalna kompanija može da dostigne svjetske standard…” Prethodne dvije rečenice predstavljaju jedan dio korporativne poruke o jednoj od najvećih kompanija za proizvodnju vode i osvježavajućih pića na području Bosne i Hercegovine.

Međutim, prema saznanjima portala Gerila, postoji i mnogo nelogičnih radnji između mnoštva povezanih pravnih lica i poslovnih transakcija koje su dovele do toga da ova kompanija dostigne velike poslovne razmjere.

“Sasvim prirodno” jedan od marketinških slogana ove kompanije jasno asocira na činjenicu da je riječ o napicima koji se dobijaju iz “čiste prirode”.

Trgovanje između povezanih lica – nadležne institucije ne odgovaraju

Naime, prema podacima Registra za koncesije Republike Srpske, ova kompanija ima potpisana dva koncesiona ugovora sa Vladom Republike Srpske. Riječ je o koncesionim ugovorima za eksploataciju na dva izvorišta:

Ugovor o koncesiji za eksploataciju mineralne vode, lok. “VITINKA”, opšt. Zvornik, od 14.02.2006. godine, na period od 30 godina (14.02.2036)
Ugovor o koncesiji za eksploataciju pitke vode , lok. “BANJICA”, opšt. Milići, od 02.07.2015, takođe na period od 30 godina (02.07.2045)

Koncesionar “Vitinka eksploatacija” doo Kozluk, prema dostupnim podacima, kćerka je firma Fabrike mineralne vode i bezalkoholnih pića “Vitinka AD” Kozluk i nalazi se na istoj adresi kao i matična firma – Drinska dva broj 30.

vitinka- fabrika vode vivia — Fabrika vode Vivia

Doo “Vitinka – eksploatacija” Kozluk, broj protokola 58/19, datum 06.11.2019. stoji na dopisu koji je ova kompanija poslala na adresu Vlade Republike Srpske, a riječ je o izvještaju o utrošenoj količini mineralne vode i koncesione naknade za mjesec oktobar 2019. godine.

Kako Gerila saznaje iz izvora bliskog Vladi Republike Srpske, riječ je samo o formalnom izvještaju koji ima puno nelogičnih podataka.

Prema podacima koji su u posjedu našeg portala, količina izvučene vode u oktobru 2019. je 2.535.000, ali se ne navodi jedinica mjere, tako da je ostalo nejasno da li je riječ o litrama ili kubnim metrima vode, koji su standardna mjerna jedinica za vodne koncesione naknade.

Međutim, ono što je najčudnije, cijena po kojoj Vitinka eksploatacija prodaje vodu svojoj majci firmi je 0,012 KM. Na ovaj način i po ovoj cijeni Vitinka eksploatacija je u pomenutom mjesecu prihodovala samo 30.420 KM, a upravo je prihod kompanije osnov za obračunavanje koncesione stope od 3,5%, što u konkretnom slučaju iznosi 1.064,70 KM.

Izvori portala Gerila govore da je riječ o pojavi koja se zove transferne cijene, to jeste uspostavljanje cijene između povezanih lica, koje nisu dosljedne primjeni principa “van dohvata ruke” (one koje odstupaju od tržišnih cijena).

Ovu pojavu je konstatovao I bivši saziv Komisije za koncesije Republike Srpske I to u više navrata. U izvještaju Komisije iz 2011. godine, kao i u prilogu Izvještaja navodi se da je kod zaključenih ugovora za eksploataciju mineralne sirovine uočeno da neki koncesionari nakon formiranja koncesionog preduzeća, dio poslovnih aktivnosti koje se odnose na korišćenje koncesionog dobra, prenose na novoosnovano koncesiono preduzeće, dok veći dio poslovnih aktivnosti obavljaju u okviru osnovnog preduzeća, te da je potrebno putem inspekcijskih organa djelovati kako bi se onemogućile ove pojave („Vitinka eksploatacija“ d.o.o. Kozluk, opština Zvornik)

U Poreskoj upravi koja je nadležna za finansijske kontrole rada koncesionara, nisu odgovorili na naša pitanja da li su kontrolisali transferne cijene između ovih povezanih kompanija.

Odgovore nismo dobili ni iz Vitinke.

Izvorište Banjica – sedam godina eksploatacije vode bez važećeg ugovora

Da su institucije u Republici Srpskoj bolešljive prema pitanju Vitinke, govori i dugogodišnji problem o izvorištu Banjica, koje se nalazi na teritoriji opštine Milići. Naime, 21.06.2006. godine Vitinka eksploatacija je dobila koncesiju na dvije godine za ovaj lokalitet. Odluku o koncesiji je donijela Vlada Republike Srpske, na čelu s Miloradom Dodikom.

Riječ je o pitkoj malomineralnoj vodi, a već 2007. godine Vitinka je u blizini ovog lokaliteta pustila u pogon fabriku “Vivia” za punjenje i flaširanje vode.

Međutim, ugovor koji je istekao 21.07.2008. nije zaustavio eksploataciju vode, a situaciju je dodatno usložilo i insistiranje predstavnika koncedenta (Vlade Republike Srpske) da se izmjeni osnov za obračun koncesione naknade, to jeste da se definiše fiksna cijena od 5 KM po kubnom metru, jer je više puta konstatovano da je riječ o transfernom preduzeću.

S obzirom da je riječ o “malomineralnoj vodi” kao resorno ministarstvo se vodilo tadašnje Ministarstvo industrije, energetike i razvoja.

Nakon jasnog stava Komisije za koncesije u Izvještajima za 2011. i 2012. godine, te sjednice Vlade Republike Srpske 8. marta 2012. godine, Poreska uprava Republike Srpske je sačinila Zaključak u kojem je navela da je u periodu od 01.01.2009. do 31.03.2012. Vitinka eksploatacija ispravno obračunavala i plaćala koncesionu naknadu

Prema saznanjima Gerile, zaključak poreskih inspektora je doveo do još većih problema, jer nije navedeno po kojem pravnom osnovu je isplaćivana koncesiona naknada, s obzirom na nepostojanje ugovora.

“Predmet je više puta šetao. Svi su izbjegavali nadležnost nad njim. Čak je doveo i do spora između tadašnjeg ministra poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Steve Mirjanića, te ministra industrije, energetike i rudarstva Petra Đokića. Bukvalno su jedan drugom prebacivali predmet. Bio je veliki pritisak da se ugovor potpiše. Čak su i iz Vitinke pristali na ponuđenu cijenu od 5 KM. Do te cijene se došlo kroz studije ekonomske opravdanosti i prateći prakse u zemljama okruženja i zemljama iz EU. Kod njih se cijene kreću oko 5 evra, pa je cijena od 5 KM bila prihvatljiva za naše uslove. Tražio se način da se zbog transfernih cijena izbjegne 3,5% od bruto prihoda”, navodi izvor Gerile.

Ipak, poslije mnogo pritisaka, novi ugovor je 02.07.2015. u ime Vlade Srpske potpisao ministar Petar Đokić.

U ministarstvu energetike i rudarstva Republike Srpske za Gerilu su kratko rekli da taj slučaj više nije u njihovoj nadležnosti.

“Obavještavamo vas da se navedeni ugovor nalazi u nadležnom Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, kao resornom ministarstvu za pitke vode. Molimo vas da se za sve informacije u vezi sa ovim ugovorom obratite Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede”, naveo je u odgovoru za naš portal Esad Salčin, pomoćnik ministra za rudarstvo.

Salčin je naveo da je Vlada Republike Srpske sredinom 2016. godine zadužila Ministarstvo industrije, energetike i rudarstva da preda kompletnu dokumentaciju, vezanu za zaključenje Ugovora o koncesiji za eksploataciju pitke vode na ležištu Banjica, opština Milići Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede kao nadležnom za oblast pitkih voda.

“To je učinjeno iz razloga jer je došlo do promjene Zakona o rudarstva prema kome pitka voda ne spade u resornu nadležnost ministarstva nadležnog za rudarstvo, jer ista ne predstavlja mineralnu sirovinu u smislu Zakona o rudarstvu”, dodao je Salčin

S druge strane, u Ministarstvu, poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede na naš upit su kratko odgovorili da je Zaključkom Vlade RS od 02.06.2016. Ministarstvo privrede, energetike i razvoja kompletnu dokumentacija vezanu za zaključenje Ugovora o koncesiji predalo ovom ministarstvu, a da za sve pitanja koja se tiču slučaja prije tog perioda, odgovore potražimo kod Komisije za koncesije.

Tišina iz Komisije za koncesije i povezanost sa Vitinkom

Predsjednik Komisije za koncesije kaže da je prema podacima Poreske uprave, koncesionar redovno vršio uplate od 2006. godine, ali ni on nije naveo po kom osnovu je uplaćivano u periodu kada nije bilo koncesionog ugovora.

“Komisija za koncesije je redovno vršila provjeru rada koncesionara. Komisija za koncesije je u Zapisniku o kontroli realizacije Ugovora o koncesiji koncesionara Vitinka eksploatacija konstatovala da navedeni akcionar ispunjava svoje obaveze u skladu sa Ugovorom o koncesiji”, naveo je Đurica.

Na naše pitanje o kontroli trgovanja između povezanih pravnih lica, Đurica odgovara: “U nadležnosti Komisije za koncesije Republike Srpske, kao nezavisnog regulatornog organa u postupku dodjele koncesija nije određeno da se Komisija bavi preispitivanjem podataka o ostvarenju prihoda kao i poslovnim partnerima Koncedenta”.

Samo dva mjeseca nakon što je potpisan koncesioni ugovor sa Vitinkom za eksploaticiju izvorišta Banjica, na Šestoj redovnoj sjednici Narodne skupštine Republike Srpske izabran je aktuelni saziv Komisije za koncesije Republike Srpske.

U sastavu Komisije su uz predsjednika Radovana Đuricu i četiri člana, a jedan od njih je i Vladan Andrić iz Zvornika. Na sajtu Komisije postavljene su biografije i fotografije svih članova, osim za Andrića. Dok su svi članovi objavili pojedinosti o obrazovanju i radnom iskustvu, Andrić je napisao samo dvije stvari – da je rođen 1964. godine u Tuzli i da je završio Šumarski fakultet u Sarajevu.

Sastav Komisije za koncesije

Međutim, Gerila je pronašla ono što je Andrić prećutao. Riječ je o dugogodišnjem generalnom direktoru kompanije Vitinka i Vitinka eksploatacija. Dakle, tokom cijelog perioda eksploatisanja vode bez koncesionog ugovora, na čelu Vitinke se nalazio upravo Andrić. Štaviše, prema podacima Komisije za hartije od vrijednosti, Vladan Andrić je tokom 2013. godine bio vlasnik i 7.000 akcija kompanije Vitinka.

Od trenutka kada je izabran novi sasastav Komisije za koncesije, aneks konceiosionog ugovora za izvorište Banjicu mijenjan je više puta. Tokom 2016. godine, odlukom Vlade Republike Spske, utvrđena je fiksna cijena za eksploataciju vode, u iznosu od 1,3 KM po metru kubnom (1000 litara).

Naš saznanja su potvrdili i u Komisiji za koncesije.

“Jedan od članova Komisije za koncesije Republike Srpske je jedan od bivših direktora Vitinka eksploatacija doo Kozluk”, naveo je i Đurica u odgovoru za Gerilu.

Ne treba zaboraviti ni da je Vladan Andrić član Glavnog odbora SNSD-a.

Vitinka – I nakon Stevanovića Stevanović

A član Glavnog odbora SNSD-a je i aktuelni gradonačelnik Zvornika, Zoran Stevanović, nekadašnji većinski vlasnik i predsjednik Upravnog odbora kompanije Vitinka.

Stevanović je u proteklih 12 godina prodao svoje akcije, međutim, ono što je zanimljivo, trenutni direktor kompanije Vitinka eksploatacija i predsjednik Upravnog odbora Vitinka a.d. je Gvozden Stevanović, sin gradonačelnika Zvornika.

Iako više ne postoji formalna povezanost Zorana Stevanovića sa Vitinkom, on se i dalje nezaobilazan faktor. Tako je prisutan na svim bitnijim događajima koje organizuje Vitinka, kao što je otvaranje novog pogona fabrike “Vivia” u Raševu.

Isto tako, Stevanović se vodi i kao jedan od osnivača kompanija “Vivia office & Home” – kompanije koja distribuira pitku vodu putem galona i aparata za točenje vode.

Kao formalni vlasnik kompanije Vitinka navodi se kompanija “Sinovi i oci” iz Banjaluke, čiji je formalni vlasnik i generalni direktor kompanije “Vitinka AD” Todor Panić.

Međutim, u Zvorniku kažu da iza cijelog posla stoje sinovi i oci, ali sasvim drugačijeg prezimena od onih koji se vode kao zvanični vlasnici u privrednim sudovima.

Gerila.info