Ex-YU na BITEF-u
Povezani članci
Regionalni segment programa 47. BITEF-a počinje 26. septembra gostovanjem Crnogorskog narodnog pozorišta iz Podgorice autorskim projektom “Post Scriptum” Varje Đukić i zagrebačkog Montažstroja, koji će izvesti predstavu “55+”. Narednih dana biće izvedeno još sedam produkcija iz Srbije, Hrvatske i Slovenije, koje i čine većinu programa 47. Beogradskog internacionalnog teatarskog festivala.
Predstava “Post Scriptum” umetnički je autorski poduhvat Varje Đukić koji se bavi životom i delom Danila Kiša, jednog od najvećih pisaca i intelektualaca sa ovih prostora.
Predstava je priča o potrazi sina za ocem, fašizmu, o dečaku koji prepoznaje svoj talenat… Osim Kišove proze, autorka je inkorporirala balet, zvuk, video-art i svetlo, koje će publika 47. BITEF-a videti na Sceni “Raša Plaović” Narodnog pozorišta.
I Montažstroj nastupa u Narodnom pozorištu 26. septembra, ali na Velikoj sceni, a izvešće predstavu “55 +” Boruta Šeparovića, koja postavlja pitanje potencijala generacije starijih od 55 godina za neophodne promene u društvu.
Istovremeno pozorišna predstava, politički skup i javno snimanje dokumentarnog filma u kojem 44 protagonista progovara u svoje i u ime čitave generacije, rezultat je višemesečnog rada koji je bio usmeren na trasiranje puta koji je ta generacija prošla u odrastanju jednog društva. Svako od protagonista iznosi ideju sopstvenog poslednjeg minuta u životu da bi zatim jedan po jedan stupili na scenu pred objektiv kamere i pogled publike. Svaki protagonista dobio je tačno onoliko sekundi koliko ima godina kako bi u tom kratkom vremenu ispričao najvažniji minut svog života. U nizu dirljivih i potresnih priča – od bolesti i smrti bližnjih, preko ratnih i posleratnih trauma do onih tranzicionih, srećnih i nesrećnih ljubavi, protagonisti hrabro s publikom dele ono najintimnije što je u isto vreme i univerzalno za sve.
U drugom delu predstave protagonisti zauzimaju političku govornicu, a publika može da izađe ako ne želi da učestvuje u političkom skupu koji negira principe reprezentativne demokratije u kojoj elita govori u ime mnogih koji ćute. U političkom skupu “55+” vredi pravilo: jedan čovek – jedan glas.
Nakon zagrebačkih, slovenački umetnici obeležiće 27. septembar na BITEF-u.
Slovenačka trupa Via Negativa iz Ljubljane gostuje u Bitef teatru solo predstavom “MandićStroj” Marka Mandića, koji autoironično prolazi kroz svoju pozorišnu karijeru.
Mandićevo solo izvođenje kompilacija je četrdesetak dramskih uloga koje je ostvario od 1996. do 2010. Podsećajući na njih, Mandić želi da prikaže na pozornici srž glumca, koja se ne može svesti na ulogu. Prikazani dramski likovi zadržavaju svoje fizičke karakteristike, originalne tekstove, scenski govor, tipične situacije i, kad god je moguće – originalne kostime, rekvizite i muzičku opremu. Kompilacija ne sledi ostvarenja hronološki.
Osim poslednjeg dela Mandićeve trilogije (Extract Mandić, Viva Mandić, MandićStroj), publika BITEF-a ima priliku da vidi 27. septembra u predstavu “Oluja” Mestnog gledališča ljubljanskog koju je, prema tekstu Aleksandra Ostrovskog, režirao Jernej Lorenci, jedan od najpoznatijih reditelja srednje generacije slovenačkih autora.
Otkrivajući pomalo zaboravljeni tekst Ostrovskog, napisan pre više od 150 godina, Lorencin kritički analizira starinsko, koliko i svevremeno društveno licemerje “uigrane snishodljivosti” grupice sitnih bogataša, baš kao i aktuelnu učmalost malih zajednica. “Oluja” pokazuje da se promašen život sastoji od kombinacije fudbala i nedeljne mise na televiziji, kao i od ciničnog stava da se ljubav realizuje samo kao brza seksualna potrošnja.
Blok domaćih predstava na BITEF-u otvaraju “Žene u Narodnoj skupštini” subotičkog Narodnog pozorišta – novovremeno tumačenje Aristofanove drame, u režiji Nikole Zavišića, koje će biti igrano 28. septembra u Ustanovi kulture “Vuk Karadžić”.
Često puta insceniranu dramu, koja propituje principe atinske demokratije, Zavišić je u savremenom scenskom iščitavanju referisao na trenutnu situaciju u društvu, te se sa relacije muško-ženskih odnosa pomera na širi plan društveno-političkog u savremenoj Srbiji,dekonstruišući neke od popularnih, medijski hipertrofiranih mitova na kojima društvo počiva.
Iste večeri, 28. septembra, biće igrane i dve provokativne predstave o ubijenom srpskom premijeru Zoranu Đinđiću i društvenim i političkim okolnostima koje su dovele do atentata pre deset godina – “Ubiti Zorana Đinđića” novosadskog Studentskog kulturnog centra, u režiji Zlatka Pakovića i “Zoran Đinđić” Ateljea 212, autorski projekat Olivera Frljića iz Hrvatske.
Predstava “Ubiti Zorana Đinđića”, premijerno izvedena u Beogradu na desetogodišnjicu njegovog ubistva u martu ove godine, a 2012. godine u Novom Sadu, preispituje motive i rezultate atentata na premijera, analizirajući aktuelne političke sitiuacije kao posledice događaja koji je po mnogima bio prekretnica na evropskom putu Srbije. Predstava analizira drštvenu i ličnu krivicu, odgovornost, koncept saučešništva, prateći analogiju ubistva istorijske ličnosti koja je bila simbol progresa, sa distance od deset godina društvene krize koja je usledila.
Na BITEF-u će biti igrana u Hala Metalex (ugao Knežopoljske i Dunavske ulice).
Frljićev autorski projekat “Zoran Đinđić” biće igran 28. septembra u Ateljeu 212, gde je premijerno i izveden u maju 2012. godine, a i na stalnom je repertoaru tog pozorišta, pa je sledeće izvođenje 18. oktobra.
Frljićev “Đinđić” eruptivna je, plakatska i pamfletska predstava koja se bezrezervno obračunava sa vrućim društveno-političkim pitanjima u Srbiji. Tematski je fokusirana na ubistvo Đinđića, ali je taj događaj i povod za preispitivanje šireg društvenog konteksta. Predstava je i autorefleksivna, jer eksplicitno postavlja pitanja o svojim mogućnostima u vremenu haotičnih društvenih okolnosti.
Domaći blok na BITEF-u zaokružuje šestočasovni Čehovljev “Galeb” u izvođenju Srpskog narodnog pozorišta iz Novog Sada, u režiji Tomija Janežiča iz Slovenije, koji će biti igran u Jugoslovenskom dramskom pozorištu, a videće ga i publika predstojećeg 53. MESS-a u Sarajevu.
“Galeb” je, kako su istakli selektori BITEF-a, jedna od vanserijskih predstava Čehova u istoriji prikazivanja tog klasika svetske dramske literature u Srbiji. Predstava je napravljena na nivou najboljih svetskih rezultata, a proizašla je u umetničkoj sprezi rediteljske promisli i interpretaciji novosadskih glumaca. Janežič meša stilove i postupke od čina do čina i čini predstavu uzbudljivom dekonstrukcijom i potresnim teatarskim eksperimentom u kojem se kombinuje sve: od ironičnog brehtijanskog otklona, preko realističke glume do unutrašnjih sukoba glavnih likova prikazanih kroz fizički pokret i mizanscensku strukturu.
Završnicu 47. BITEF-a obeležiće mađarska predstava “Teško je biti Bog” velikog filmskog i pozorišnog reditelja Kornela Mundruza (Mundruzc), koja je bila i inspiracija za ovogodišnji slogan “Teško je biti”.
Mundruzova predstava o tranziciji iz nesavršenog socijalizma u nesavršeni kapitalizam, u produkciji Proton teatra iz Budimpešte, biće igrana 30. septembra i 1. oktobra u Kargo logističkom centru u Brodogradilištu Beograd (Savski nasip 7). Jedan od najradikalnijih mađarskih umetnika pokazuje teško stanje u kulturi svoje zemlje koje se može uporediti i sa Srbijom.
BITEF je i ove godine u znaku finansijske krize, a na teškoće sopstvenog opstanka, ali i opštu krizu u kojoj se nalazi kultura u Srbiji, ukazuje i sloganom “Teško je biti”.
U selekciji Jovana Ćirilova i Anje Suša, publika 47. BITEF-a imala je priliku prva tri dana da vidi predstavu “Before Your Very Eyes” trupe Gob Squad iz Berlina o izneverenim životnim očekivanjima iz ugla dece, češku “Europeanu” o istoriji 20. veka koja nas ništa nije naučila i francusku “Beograd”, nastalu prema dramskom tekstu španske performerke i spisateljice Angelice Liddell o Beogradu, gradu u kojem nikada nije bila, ali je inspirisana vestima u medijima o sahrani bivšeg predsednika Srbije Slobodana Miloševića.
Međunarodnim žirijem 47. BITEF-a predsedava dramaturg Kristijan Holchauner (Christian Holtzhauner) iz Nemačke, a čine ga i rediteljka Jana Ros (Yana Ross) iz Litvanije, pozorišni kritičar Igor Ružić iz Zagreba, pozorišni reditelj Andraš Urban iz Subotice i dramski pisac i dramaturg Filip Vujošević iz Beograda.
Uprkos drastično smanjenom budžetu, BITEF je i ove godine organizovao tradicionalne prateće programe “BITEF polifonija” i “BITEF na filmu”, uz izložbeni projekat Biljane Tomić i Dobrile Denegri “Teško je biti… u vremenu”.
Prošle, 2012. godine, Gran pri “Mira Trailović” 46. BITEF-a dobila je holandska predstava “Deca sunca” o odgovornosti intelektualaca u društvu, koju je prema drami Maksima Gorkog od pre jednog veka režirao Ivo van Hove, a izvodi je pozorište Toneelgroep iz Amsterdama. Specijalna nagrada žirija dodeljena je Oliveru Frljiću za predstavu “Mrzim istinu!” Teatra &TD iz Zagreba, koja je dobila i nagradu publike, dok je “Politikina” nagrada za režiju dodeljena Milošu Loliću za “Krvave svadbe” minhenskog Folksteatra.
Festivalski sajt je www.bitef.rs